Gedeputeerde Gabriëls bezoekt voedselbos Sualmana

31 maart 2022

Geert Gabriëls is op uitnodiging van Hetty Adams, voorzitter van de Limburgse Voedselbosbrigade , op bezoek om te luisteren naar de ervaringen van voedselbosinitiatiefnemers. Ook Ilse Kortstee, aanspreekpunt bij de provincie voor voedselbossen is aanwezig.

De Gedeputeerde ziet voor voedselbossen een mooie rol weggelegd in Limburg. Als manier voor burgers om zelf meer regie te nemen over hun lokale voedselvoorziening, weer binding te krijgen met wat ze (seizoensmatig) eten door met elkaar als gemeenschap samen te planten en te oogsten. Hij schetst een beeld waarin óók openbaar groen, klein en groot, een biodiversiteit- en voedselfunctie krijgt. Wijkbewoners maken een wandeling naar de speeltuin en plukken meteen wat bramen, noten en/of kersen. Nu is het vaak nog zo dat alleen mensen met een stuk eigen grond een voedselbos (of herenboereninitiatief) kunnen starten of dat een grote initiële investering gevraagd wordt om deel te nemen in een coöperatie. Voedselbos (en Herenboeren) initiatieven zouden voor iedereen toegankelijk moeten zijn door bijvoorbeeld ook deels in-kind door bijvoorbeeld vrijwilligerswerk te kunnen ‘betalen’.

Uit het gesprek komt verder naar voren dat ook op gronden van de provincie meer mogelijk gemaakt zou kunnen worden door de pachttermijnen te verlengen. Nu is dat maximaal 6 jaren, terwijl voedselbossen een lange termijn horizon vragen van minimaal 20 jaren (en liever nog veel langer). Ook komt de herplantplicht aan bod. De provincie lijkt welwillend om een ontheffing te verlenen voor landbouwgronden om een financiële afwaardering naar natuur te vermijden. Dit raakt een interessant punt hoe nu nog tegen grondfuncties aangekeken wordt vanuit de overheid. De verschillende functies natuur, landbouw, wonen, werken worden los van elkaar gekoppeld. Dat merk je in beleid, dat merk je in bestemmingsplannen en dat werkt heel belemmerend voor voedselbosinitiatieven die juist verschillende functies gelijktijdig (willen) vervullen.

Onderzoekers van de Universiteit Gent waren toevallig op het moment van ons bezoek bodemonderzoek aan het doen bij Sualmana: naar de hoeveelheid koolstofopslag, organische stofgehaltes en micro-organismen in de bodem. Naast deze ‘ecosysteemdiensten’ kunnen voedselbossen een bijdrage leveren aan natuurbescherming.

Juist in bufferzones om natuurgebieden, waar de landbouw nu bijdraagt aan de achteruitgang van de natuur door gebruik van bestrijdingsmiddelen en mestgebruik, kunnen voedselbossen in de toekomst een grotere rol spelen. Een voedselbos heeft dan de functie van een bosrand, waar biodiversiteit en fotosynthese op hun allergrootst zijn. Voedselproductie en versterking van de natuur kunnen dan hand in hand gaan. De komende tijd zal de Natuur en Milieufederatie zich gaan bezinnen op welke eigendomsvormen, mate van participatie van omwonenden en professionaliteit de meeste kansen hebben om de de transitie naar meer voedselbossen mogelijk te maken in Limburg.

Andrea Bakker | Adviseur Landbouw & Milieu