Natuur en Milieufederatie Limburg

Zoeken

Interview met Advocaat van de Aarde

Interview met Stichting Advocaat van de Aarde

Natuur en Milieufederatie Limburg gaat in gesprek met secretaris Robert Amelung en bestuurslid Margot Ribberink van Advocaat van de Aarde

6 september 2024

De aarde heeft een advocaat nodig

Steeds meer mensen zien dat de natuur in hun omgeving in het gedrang komt en verenigen zich in een burgerinitiatief. Het is vaak een hele klus om op te staan tegen grote commerciële bedrijven of overheden die niet handhaven waardoor de industrie kan blijven vervuilen met grote gevolgen voor de natuur. Als burgerinitiatief heb je dan nog maar één keuze, naar de rechter stappen. Dat vergt vaak een lange adem, specifieke expertise en financiële middelen. Kun je als burgerinitiatief een steuntje in de rug gebruiken? Dan ben je bij Advocaat voor de Aarde aan het goede adres.

 

Wat doet Advocaat van de Aarde

De stichting is opgericht in mei 2023 door Frans Vollenbroek. Ja inderdaad, de broer van de bekende milieuactivist Johan Vollenbroek. Hij haalde met Mobilisation for the Environment (MOB) via de rechter het falende stikstofbeleid van het kabinet onderuit. Zowel het Europese Hof als de Raad van State maakten korte met de Nederlandse plannen. Deze rechtsgang heeft tot op de dag van vandaag grote gevolgen voor het overheidsbeleid en de landbouwsector.

Inspiratie en missie

Stichting Advocaat van de Aarde vindt zijn inspiratie in de recente successen van organisaties als Urgenda, die de beroemde klimaatzaak tegen de staat won, de milieugroep MOB en Werkgroep Behoud de Peel, die het falende stikstofbeleid door de rechter veroordeeld wisten te krijgen. Daarnaast won Milieudefensie de zaak tegen Shell, waardoor de oliereus werd gedwongen tot snellere stappen richting klimaatneutraal ondernemen. Margot licht toe: “Deze successen tonen aan dat de kracht van de wet op dit moment een van de meest effectieve middelen is om op te komen voor de belangen van natuur, het milieu, kortom de aarde.”

Ook heeft Advocaat van de Aarde zich laten inspireren door de Amerikaanse organisatie EarthJustice, die al jaren zeer succesvol de belangen van de aarde behartigt met het motto: “We go to court to defend the planet and its people”. Dit voorbeeld, gecombineerd met de successen van Urgenda en MOB, onderstreept volgens Robert dat er ook in Nederland een sterke juridische stem nodig is om de aarde te verdedigen.

“Deze successen tonen aan dat de kracht van de wet op dit moment een van de meest effectieve middelen is om op te komen voor de belangen van natuur, het milieu, kortom de aarde.”

Margot Ribberink

Uitdagingen voor burgerinitiatieven

Ondanks deze inspirerende voorbeelden, zagen de initiatiefnemers van Advocaat van de Aarde dat er voor burgerinitiatieven die de kracht van de wet willen benutten om de aarde te verdedigen, nog veel knelpunten en barrières bestaan. Margot legt uit: “Veel burgers weten niet goed welke stappen zij kunnen nemen als ze ervaren dat natuur en milieu bedreigd worden doordat wetten onvoldoende worden gehandhaafd of uitgevoerd. Daarnaast ervaren bestaande burgerinitiatieven vaak drempels die hun effectiviteit beperken.”

Drempels

Voorbeelden van drempels waar initiatieven vaak tegenaan lopen omvatten onder andere:

  • Financiële middelen: Het voeren van juridische procedures kan zeer kostbaar zijn, en burgerinitiatieven hebben vaak niet de middelen om dit zelfstandig te doen.
  • Specifieke expertise: De tegenpartij, zoals grote bedrijven of overheden, beschikt vaak over grote juridische bureaus met de nodige expertise, wat het voor burgerinitiatieven moeilijk maakt om succesvol te zijn zonder professionele ondersteuning.
  • Kennisuitwisseling: Er is behoefte aan betere uitwisseling van kennis en best practices, zodat burgerinitiatieven van elkaar kunnen leren en sneller effectief kunnen handelen.

“Daarom willen wij dat burgerinitiatieven en organisaties aan slagkracht winnen,” voegt Robert toe. “We bieden ondersteuning met kennis, expertise en financiële middelen om zo de drempels weg te nemen die hen nu vaak tegenhouden.”

“Daarom willen wij dat burgerinitiatieven en organisaties aan slagkracht winnen. We bieden ondersteuning met kennis, expertise en financiële middelen om zo de drempels weg te nemen die hen nu vaak tegenhouden.”

Robert Amelung

Verbinding met Limburg

Advocaat van de Aarde komt ook naar Limburg! Op 14 november van 16:00 tot 18:30 organiseren wij een workshop in Roermond voor aangesloten organisaties en donateurs, verzorgd door Max Haan, een ervaren natuur- en milieubeschermingsjurist. Deze workshop biedt lokale initiatieven de kans om waardevolle juridische kennis en vaardigheden op te doen, waarmee zij zich nog beter kunnen wapenen in hun strijd voor de natuur. De juridische instrumenten die tijdens de workshop aan bod komen, zijn onder andere handhavingsverzoeken, maatwerkvoorschriften en de actualisering van vergunningen. Ook de zorgplicht – een belangrijk juridisch principe dat overheden en bedrijven verplicht om schade aan het milieu te voorkomen – staat op het programma. Details over de workshop volgen later, maar de workshop zal een unieke gelegenheid zijn om direct van experts te leren en ervaringen uit te wisselen.

Samenwerkingsmogelijkheden

De samenwerking tussen organisaties als Advocaat van de Aarde en Natuur en Milieufederatie Limburg biedt unieke kansen om de natuur in Limburg te beschermen. Door onze krachten te bundelen, kunnen we niet alleen juridische barrières overwinnen, maar ook het publieke bewustzijn vergroten en een krachtiger stem laten horen voor de Limburgse natuur.

Zaken waarin Advocaat van de Aarde betrokken is

 

De Waddenzee

“Een van de projecten waar we momenteel aan werken, betreft de Waddenzee, een van de meest vervuilde wateren in Nederland,” zegt Robert. “Samen met organisaties zoals de Waddenvereniging en PAN NL zetten we stappen om de waterkwaliteit te verbeteren. Via twee smeerpijpen lozen 60 bedrijven lozen rechtstreeks op de Waddenzee (wie had gedacht dat nog kan) en er is veel ‘diffuse’ vervuiling via uitspoeling van landbouw en veeteelt (mest, kunstmest, pesticiden). Advocaat van de Aarde, MOB, Waddenvereniging en PAN NL zijn nu samen begonnen met de stappen om het water te verbeteren. De eerste resultaten zijn er al. De vergunningen van de grote vervuilers op de Waddenzee worden nu geactualiseerd hetgeen betekent dat vervuilers hun zuiveringstechniek zullen moeten verbeteren. Juridisch gezien wordt in deze stappen een beroep gedaan op de Kader Richtlijn Water (KRW). Deze Europese wet uit 2000 wordt, na jarenlang vragen om uitstel nu voor Nederland in 2027 van kracht. De KRW bevat echter ook een verslechteringsverbod en een verbetering eis die al jaren van kracht zijn maar waarop nog geen beroep is gedaan voor de rechter. In deze procedures willen we dit doen zodat jurisprudentie kan worden uitgelokt die dan weer voor heel Nederland van belang is.

Gaswinning in Westerveld

“In de gemeente Westerveld ondersteunen we een groep bezorgde burgers die zich verzet tegen verdere uitbreiding van gaswinning in hun gebied,” vertelt Margot. “De activiteiten vormen een bedreiging voor de nabijgelegen Natura 2000-gebieden en wij helpen de burgers om juridische stappen te ondernemen om de natuur te beschermen.” De gevolgen van de bodemdaling zullen niet langer hersteld kunnen worden door de waterschappen en het regenwater, dat eigenlijk geborgen moet worden in de bodem zal versneld moeten worden afgevoerd. Dit heeft niet alleen gevolgen voor de waterhuishouding maar ook voor de verdroging in de Natura 2000-gebieden. Bovendien leiden de gaswinningsactiviteiten tot extra stikstofdepositie wat zal leiden tot verdere achteruitgang van de biodiversiteit.”

Lonnekerberg in Enschede

“Op de Lonnekerberg in Enschede ondersteunen we lokale stichtingen in hun strijd tegen plannen om van een voormalige luchtmachtbasis een evenemententerrein te maken,” zegt Robert. “Hoewel ze al drie zaken bij de Raad van State hebben gewonnen, blijft de natuur daar bedreigd. Wij helpen deze burgers om de handhaving van de uitspraken af te dwingen.”

Natuurvereniging Kolland en Langbroek

Margot voegt toe: “Een andere zaak die onze aandacht heeft, betreft het Natura 2000-gebied Kolland en Langbroek. De staat van instandhouding is daar zeer slecht, maar de provincie blijft actie uitstellen. “De betrokken burgers hebben een beroep ingesteld bij de rechtbank om de provincie te dwingen tot actie.”  De zaak is heel interessant omdat de burgers in een zaak vragen om meerdere vergunningen in te trekken of aan te passen zodat verdere verslechtering van het Natura 2000-gebied wordt voorkomen. Dit is een principale zaak die indien deze gewonnen wordt, meer handvatten zal geven voor burgers die willen opkomen voor de natuur.

Stichting Natuurbehoud Veluwezoom

“Ook werken we samen met de Stichting Natuurbehoud Veluwezoom, die zich verzet tegen de omzetting van een natuurcamping naar een grootschalig bungalowpark in een Natura 2000-gebied,” aldus Robert. De jaarlijkse uitbreidingen hebben ook telkens meer autoverkeer tot gevolg. Eerste kwamen er za 3.000 bezoekers per jaar maar inmiddels zijn dat er 50.000! en dat midden in N2000. “Dit soort projecten heeft ernstige gevolgen voor de natuur, en wij helpen de betrokken burgers met juridische ondersteuning om hun zaak kracht bij te zetten.”

Visie op de toekomst

Met het oog op de toekomst zullen Advocaat van de Aarde en Natuur en Milieufederatie Limburg blijven werken aan innovatieve manieren om de natuur te beschermen. We zien het belang van versterkte juridische handhaving, maar ook van een brede maatschappelijke beweging die opkomt voor een gezonde en duurzame leefomgeving. “Burgerinitiatieven kunnen onze kennisbank raadplegen. We bundelen graag krachten met organisaties die juridische ondersteuning nodig hebben om effectiever te kunnen opereren. Initiatieven die opkomen voor het belang van de aarde roepen we op om contact met ons op te nemen,” besluit Robert.

Over Margot

Over Margot

Margot Ribberink is bestuurslid van Advocaat van de Aarde. We  kennen haar als eerste weervrouw op tv bij RTL. Sinds 2019 werkt zij zelfstandig als meteoroloog voor verschillende regionale omroepen. Daarnaast is zij dagvoorzitter en geeft zij lezingen over klimaatverandering, duurzaamheid en gedrag. Margot studeerde biologie in Nijmegen en wil de natuur ook graag een stem geven. Van jongs af aan was de natuur altijd al een passie.

Over Robert

Over Robert

Robert Amelung is Penningmeester en Secretaris van Advocaat van de Aarde. Sinds 2012 is hij actief voor One Acre Fund, een organisatie die boeren in Afrika helpt hun inkomen te verbeteren. Daarvoor was Robert werkzaam in het bedrijfsleven bij onder andere ING, NN Group en Generali. Robert zet zich in als bestuurslid van Advocaat van de Aarde omdat hij ziet dat de natuur vaak het onderspit delft bij de uitvoering en handhaving van milieuwetten.

Verder lezen

Interview met Advocaat van de Aarde