Mensen boven dieren. Koeien boven kippen en varkens?

27 februari 2023

De recente kamerbrief ‘Bouwblokken voor Natuurherstel; van 10 februari 2023 geeft een analyse van de effecten van drie maatregelen onder het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) op het behalen van de doelen voor stikstofreductie, waterkwaliteit en reductie uitstoot broeikasgassen. De drie maatregelen betreffen ‘innovatie’ (technische-, voer- en management-maatregelen), extensiveren (verminderen dieraantallen) en bedrijfsbeëindiging (geen dieren meer houden). Bij het spoor ‘innovatie’ gaat het o.a. over staltechnieken zoals luchtwassers. Deze zorgen ervoor dat de lucht die de stal verlaat ‘gezuiverd’ wordt door via een chemisch of biologisch proces de ammoniak te binden. Voorwaarde hiervoor is dat de stal potdicht moet zitten, met zo weinig mogelijk ventilatie, wat slecht is voor de luchtkwaliteit en stalklimaat van de dieren ín de stal.

Speciësisme – dat kan echt niet meer!

Speciësisme is de term voor “het verschijnsel van discriminatie tussen wezens op basis van hun soort, doorgaans discriminatie van (gewervelde) diersoorten door de mens.” (Wikipedia)

Zo wordt in de brief gesteld dat “luchtwassers een minder geschikte maatregel zijn voor melkvee, aangezien melkvee vooral in open stallen staat in verband met dierenwelzijn”. Ook stellen ze “Melkvee in gesloten stallen met luchtwassers zonder beweiding mag wettelijk gezien, maar heeft nadelige effecten voor dierenwelzijn.” Daarom wordt in plaats hiervan ervoor gekozen om een andere techniek, waarbij de urine en de mest bij de bron gescheiden wordt, gebruikt in de berekeningen. Bij de intensieve veehouderij (varkens, pluimvee, vleeskalveren) wordt in contract gesteld dat “gesloten stallen de norm zijn (…) en bieden luchtwassers de laagste ammoniakemissiefactoren”.

Kortom, voor de ene soort (melkvee) worden luchtwassers bijna als onethisch bestempeld vanwege het dierenwelzijn terwijl het voor de andere soorten (pluimvee en varkens) zonder vraagtekens wordt toegepast in hun modelberekeningen. En dat terwijl ze verderop wel degelijk aangeven te beseffen dat óók in de intensieve veehouderij luchtwassers slecht zijn voor het dierenwelzijn: “Wel heeft dit mogelijk gevolgen voor de luchtkwaliteit in de stal en daarmee op dierenwelzijn.”

Speciësisme is chronisch

Het is zeker niet voor het eerst er met dubbele maten gemeten wordt in de melkveehouderij ten opzichte van de intensieve veehouderij. In uiteenlopende nota’s en beleidsdocumenten wordt gestreefd naar een grondgebonden melkveehouderij. De redenen waarom dit wordt bepleit lopen sterk uiteen. Voorbeelden zijn het behoud van het cultuurlandschap, milieudoelen met betrekking tot een goede benutting van mest of dierenwelzijn. De vraag die opkomt is waarom (voor het behalen van de milieudoelen, benutting van mest en dierenwelzijn) deze grondgebondenheid niet net zo goed zou moeten gelden voor vleesrundvee, kippen, varkens of elk ander landbouwdier? Food for thought, wat mij betreft.