Beroep tegen afwijzen handhavingsverzoek Parc Zaarderheiken

26 november 2023

Beroep tegen afwijzen handhavingsverzoek Parc Zaarderheiken

Dassenwerkgroep Limburg heeft samen met stichting Das & Boom en de Natuur en Milieufederatie Limburg op 1 november 2023 beroep ingesteld tegen het besluit van Gedeputeerde Staten van Limburg om ons eerdere handhavingsverzoek af te wijzen. We willen dat er door de provincie wordt gehandhaafd vanwege het niet compenseren van dassenfoerageergebied dat verloren ging met de bouw van twee windturbines in Parc Zaarderheiken te Venlo. We stellen vast dat het aangewezen compensatieperceel voor hele andere doeleinden wordt gebruikt, namelijk voor motorcross en voor opslag van materialen.

Een overzicht van de procesgang

19 december 2022: Eerste handhavingsverzoek
Op 19 december 2022 hebben wij Gedeputeerde Staten van Limburg (GS) een verzoek om handhaving gestuurd, omdat de werkzaamheden voor de bouw van twee windturbines in het foerageergebied van de dassenpopulatie van Parc Zaarderheiken afgerond waren. Met deze bouw is in augustus 2021 begonnen en in juli 2022 waren de windturbines gerealiseerd, terwijl er toen nog geen enkele compensatiegrond voor de dassen aangelegd, laat staan functioneel was. Dit is in strijd met de door GS verleende ontheffing (tevens positieve afwijzing). Hierin was bepaald dat indien de compensatie zou worden uitgevoerd zoals bij de aanvraag beschreven, GS een positieve afwijzing zouden verlenen. Er is dan namelijk geen ontheffing nodig, omdat de Wet natuurbescherming (Wnb) dan niet wordt overtreden.

Volgens het bij de aanvraag gevoegde mitigatie- en compensatieplan Windpark Greenport Venlo van 2017 wordt er voor het verlies aan 3.710 m2 secundair leefgebied voor de das, op een nabij gelegen voormalige akker ”een bemest, kruidenrijk grasland aangelegd voorafgaand aan de bouw van het windpark in combinatie met vruchtdragende beplanting die optimaal voorzien in de voedselvoorziening van de das. Het vervangend foerageergebied is functioneel voorafgaande aan de bouw van de windturbines”. Functioneel betekent dat het voldoende voedsel voor de dassen levert ter vervanging van het foerageergebied dat verloren is gegaan.

Van de bovengenoemde maatregelen was op het beoogde perceel niets gerealiseerd toen de windturbines klaar waren.

16 februari 2023: Afwijzing handhavingsverzoek en nieuw compensatieperceel
Op bovengenoemde datum is ons verzoek om handhaving door GS afgewezen, met als argument dat het beoogde compensatieperceel niet was ingericht, omdat er pacht op dit perceel bleek te rusten. GS hadden een ander compensatieperceel aangewezen, op 1,5 km van de dichtstbijzijnde kraamburcht. GS schreven ons een brief waarin over dit alternatieve perceel stond: “Als inrichting van dit perceel geldt, dat de kruidenrijke vegetatie op het hele perceel wordt gemaaid en er ruige stalmest wordt aangebracht, zodat het bodemleven een extra stimulans krijgt (opwaardering secundair naar primair).” Ook staat in deze brief dat een ecoloog van de provincie Limburg heeft geconstateerd dat het compensatieperceel conform is ingericht. Jan Baars van de Dassenwerkgroep heeft echter vastgesteld dat dit perceel op geen enkele wijze voldoet aan de voorwaarden die zijn gesteld in de verleende ontheffing/positieve afwijzing en heeft dit ook met foto’s vastgelegd: op het perceel is geen weiland te zien, geen bemesting en geen sporen van dassenbezoek. Wel waren er sporen van crossmotoren te zien; aan de overzijde van de weg ligt namelijk het motorcrossterrein van Venlo.

14 maart 2023: Bezwaar tegen afwijzing verzoek om handhaving
Op bovengenoemde datum hebben wij daarom bezwaar aangetekend bij GS tegen het besluit van 16 februari 2023, waarin ons verzoek om handhaving werd afgewezen.

24 april 2023: Hoorzitting: compensatieperceel wordt gebruikt voor motorcross/opslag puin en grond
Tijdens een zitting van de commissie voor bezwaarschriften, hebben we in een pleitnota onze argumenten nog eens naar voren gebracht, onderbouwd met actuele foto’s van het terrein. Daarnaast hebben we aangegeven dat de gebruikers van het motorcrossterrein hebben gezegd het compensatieperceel regelmatig te gebruiken als parkeerplaats, campingplaats en paddock voor motoren tijdens wedstrijden. Ook gebruikt de gemeente Venlo het perceel voor de tijdelijke opslag van puin en overtollige grond van projecten. GS bleken hier niet van op de hoogte te zijn. De commissie gaf hierop GS vier weken de tijd om onze argumenten en foto’s nader te onderzoeken. Per brief van 25 april 2023 deelde GS ons mee dat de behandeling van ons bezwaarschrift werd opgeschort tot en met 22 mei.

In het laatste weekend van april en in het weekend van 12, 13 en 14 mei vonden er wederom motorcrosswedstrijden plaats. Na het eerste weekend zijn foto’s van het compensatieperceel gemaakt, waarop duidelijk de sporen van banden van crossmotoren zichtbaar zijn, evenals gele plekken in het gras waar tenten en caravans hebben gestaan. Tijdens het tweede weekend zijn weer foto’s gemaakt waarop het gebruik duidelijk zichtbaar was. Deze foto’s zijn onmiddellijk daarna als bewijs opgestuurd naar de commissie voor de bezwaarschriften. Op 22 mei werd de behandeling opnieuw opgeschort en op 14 augustus nogmaals.

28 september 2023: Bezwaargronden worden ongegrond verklaard
Op bovengenoemde datum hebben wij het besluit van GS op ons bezwaar ontvangen: onze bezwaargronden worden ongegrond verklaard. In het controle rapport staat m.b.t. het compensatieperceel, dat is vastgesteld dat de grond verdicht was en dat het gras gelig uitzag. GS concluderen vervolgens: “Het voornoemde maakt echter nog niet dat sprake is van een situatie, dat aantasting van het foerageergebied van de das tot gevolg heeft dat de dassenclan op één moment in zijn geheel van deze plaats vertrekt of die tot gevolg heeft dat de omvang van die groep geleidelijk afneemt, bv omdat het reproductievermogen vermindert waardoor geconcludeerd dient te worden dat de functionaliteit van de vaste voortplantings- of rustplaats wordt aangetast.”

Verlies aan foerageergebied moet echter sowieso gecompenseerd worden, los van de vraag of dat stukje verlies van het totale foerageergebied invloed heeft. Of een compensatiegebied functioneel is, kan alleen vastgesteld worden als na het juiste beheer de bodemfauna door deskundigen op dit gebied onderzocht is en deze aangeven dat er voldoende voedsel (regenwormen) voor de das aanwezig is. Het zien van een perceel waar gras op staat zegt namelijk niets over de functionaliteit. In hoeverre de omvang van de populatie en de voorplanting in negatieve zin beïnvloed wordt, kan alleen worden vastgesteld door waarnemingen en tellingen van het aantal dieren in de vaste rust- en verblijfplaatsen. Het bezoeken van een burcht en het zien dat er verse grond is uitgegooid c.q. dat deze in gebruik is, zegt helemaal niets over de aantallen dieren die de burcht bewonen.

Beide onderzoeken waren niet uitgevoerd.

7 oktober 2023: Compensatieperceel wordt gebruikt voor opslag van materiaal ProRail
Na ontvangst van de afwijzing van ons bezwaar met de mededeling dat het vroegere gebruik niet meer zal plaatsvinden, is een groot gedeelte van het compensatieperceel echter opnieuw voor andere doeleinden in gebruik. Nu dient het als opslagplaats voor materiaal en materieel van ProRail voor de renovatie van de spoorlijn Venlo-Eindhoven. Vanwege deze vaststelling en ook vanwege de volgens ons onjuiste gronden waarom ons bezwaar is afgewezen, hebben we op 1 november 2023 beroep bij de Rechtbank ingesteld tegen deze beslissing.

De functies van aandeelhouder en toezichthouder/handhaver zijn niet te combineren
Zowel de provincie Limburg als de gemeente Venlo zijn belanghebbende in deze zaak: zij zijn namelijk beide aandeelhouders van Greenport Venlo. De provincie is echter ook degene die ontheffingen verleent, toezicht houdt en handhaaft. Volgens ons is dit geen gewenste situatie. Een soortgelijke situatie leidde onlangs in een proces over de veiligheid bij Chemelot (hier is de provincie Limburg eveneens vergunningverlener en toezichthouder en handhaver) ook al tot gefronste wenkbrauwen en opmerkingen of de slager hier niet zijn eigen vlees aan het keuren is.

Bekijk beroepschrift

Lees ook:

Raad van State wijst verzoek om stop werkzaamheden Golfbaan Zaarderheiken af

Rechtbank stelt natuurorganisaties in het gelijk: bij de ontwikkeling van golfbaan Parc Zaarderheiken moet veel meer rekening worden gehouden met de das

Aanleg golfbaan Parc Zaarderheiken Venlo mag doorgaan