Bouw dam Gulpdal gaat niet door
8 juni 2020
Bouw dam Gulpdal gaat niet door
Er komt geen dam in het Zuid-Limburgse Gulpdal bij het dorp Slenaken. Het Waterschap Limburg ziet af van dit plan vanwege de hoge kosten en de impact op natuur en landschap. De aanplant van bomen en struiken op de hellingen moet het water langer vasthouden, waardoor toekomstige wateroverlast in het gebied beperkt wordt.
Wateroverlast
In juni 2012 veroorzaakte een extreme regenbui net over de grens in België wateroverlast in delen van Slenaken en enkele verder stroomafwaarts gelegen dorpen. De bouw van een vier meter hoge dam in het riviertje de Gulp bij Slenaken zou dergelijke wateroverlast in de toekomst moeten voorkomen.
Het plan stuitte van begin af aan op hevige weerstand van omwonenden en een aantal natuur- en milieuorganisaties, waaronder Staatsbosbeheer en de Natuur en Milieufederatie Limburg. De dam zou volgens hen schade toebrengen aan de waardevolle natuur in het Gulpdal, aangewezen als Natura 2000-gebied.
Naar aanleiding van de felle protesten hebben het waterschap, de provincie Limburg, de gemeente Gulpen-Wittem en – inmiddels ook – Staatsbosbeheer in 2018 een nieuw plan gemaakt om toekomstige wateroverlast te beperken. Ook in dat nieuwe plan was de bouw van een – weliswaar lagere- dam voorzien, aangevuld met andere maatregelen.
Beekdalbrede aanpak
Uiteindelijk is door genoemde partijen helemaal afgezien van aanleg van een dam in de Gulp. Uit kostenoverwegingen en omdat aanleg van een dam te veel schade zou toebrengen aan het unieke beekdal. Insteek nu is om het water zo lang mogelijk vast te houden, het vervolgens tijdelijk ergens te bergen en uiteindelijk meer geleidelijk af te voeren.
Daarvoor heeft Staatsbosbeheer inmiddels duizenden bomen, graften en struiken aangeplant op 20 ha. verspreid in het gebied, waardoor directe afstroming van regenwater van de hellingen wordt vertraagd en het water kan infiltreren in de bodem.
Aanvullend is de begroeiing op de oevers van de Gulp flink teruggesnoeid, is zand en grind uit de rivierbedding verwijderd, wordt de afwatering van de omliggende wegen verbeterd en worden hogere keermuurtjes gebouwd in delen van Slenaken. Door al die ingrepen moet het riviertje voortaan een flinke regenbui aankunnen zonder al te veel schade te veroorzaken.
De Natuur en Milieufederatie Limburg is blij met het afblazen van de bouw van de dam en de nieuw gekozen maatregelen. Zij heeft van begin af aan gepleit voor alternatieve maatregelen in het hele bovenstroomse gebied langs de Gulp. De nu gekozen beekdalbrede benadering kan dienen als voorbeeld voor vergelijkbare beektrajecten elders in het Zuid-Limburgse heuvelland.
Foto de Gulp bij Slenaken: Henk Mulder