Brief opiniepagina dagblad De Limburger

Het gebrek aan feitenkennis van Jos van Rey

“Evenwicht is zoek”, staat als kop boven het stuk van Jos van Rey in uw krant van 26 november. Verderop staat wat hij bedoelt: economische activiteiten, o.a. in de toeristische sector, worden gefrustreerd door een onevenredige nadruk op de factor milieu. Natuurclubs hebben teveel macht om ondernemersinitiatieven te dwarsbomen.

In de Natuurbalans 2003, gemaakt in opdracht van de Rijksoverheid, had hij kunnen lezen dat de feiten anders zijn. Het evenwicht is inderdaad zoek, maar niet in de zin zoals hij bedoelt. In Nederland gaan veel planten en dieren in aantallen achteruit. Zelfs in de meeste Vogel- en Habitatrichtlijngebieden is de milieukwaliteit onvoldoende om soorten duurzaam te beschermen. De uitvoering van de Nederlandse Ecologische Hoofdstructuur (de groene ruggengraat van Nederland) blijft achter bij de doelstellingen en verstedelijking en intensieve landbouw vormen een steeds grotere barrière voor planten en dieren.

Wat gaat nog meer fout? De neerslag van stikstof is te hoog om het overgrote deel van de landnatuur te kunnen beschermen; de taakstelling voor verdroging en vermesting wordt bij lange na niet gehaald; het mestbeleid leidt ertoe dat de bodem verder verzadigd raakt met fosfaat. Lees de Natuurbalans!

De EHS is het Nederlandse politieke antwoord, onderschreven door van Rey’s VVD, op de achteruitgang van de natuur. Om haar weer een kans te geven krijgt de natuur in de EHS voorrang boven andere functies, zoals op andere plaatsen industrie, wonen of verkeer de absolute prioriteit krijgen. Voorrang voor de natuur betekent niet—e dat van die natuur geen gebruik gemaakt mag worden. 90% van de EHS moet in 2010 opengesteld zijn voor extensieve recreatie. Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en de Provinciale Landschappen hebben deze taakstelling voor de droge terreinen nu al gerealiseerd.

De EHS beperkt dus terecht een aantal economische activiteiten, maar dat geldt slechts voor een beperkt oppervlak van ons land. Het probleem is dat de verblijfsrecreatie in en rond de EHS toeneemt. Veel recreatiebedrijven liggen in de EHS of binnen een straal van 500 meter. Uitbreiding daarvan bedreigt de natuur. Juist daarom vindt op dit moment een dialoog plaats tussen natuurorganisaties en de Recron. Zoals verkeerd gelegen boerenbedrijven beperkingen krijgen opgelegd (of zelfs moeten verkassen, zoals in het Reconstructieplan), zo moet ook de recreatieve sector leren inschikken voor het algemeen belang. Tenzij je geen boodschap hebt aan behoud van een vitale natuur. Zo’n houding is niet in het belang van de sector zelf. Natuur is voor Limburg een kip met gouden eieren. Wie leeft van de natuur moet er mede voor zorgen dat zij in stand blijft. Dat getuigt van goed ondernemerschap.

In het Hoofdlijnenakkoord van Balkenende II wordt bevestigd dat het van vitaal belang is de EHS in 2018 gerealiseerd te hebben. Tegelijkertijd houdt het kabinet vast aan meer inzet van particuliere grondeigenaren en minder grondaankoop van grond door de overheid. Dat heeft ook de voorkeur van Jos van Rey, als hij stelt: liever 1000 kleine rentmeesters dan 1 grote, daarmee doelend op Het Limburgs Landschap. Wat zijn de feiten? Het treffen van langjarige regelingen (want daar gaat het om, wil zich waardevolle natuur kunnen ontwikkelen) met boeren, waarbij de grond de functie natuur krijgt, blijft zwaar achter bij de taakstelling. Circa 50.000 agrarische hectares moeten op deze wijze moeten worden omgevormd tot natuur. Eind 2002 was hiervan slechts 1 % gerealiseerd. Goedkoper is het ook al niet, zoals van Rey veronderstelt. Aan de boer moet het waardeverschil tussen natuur- en cultuurgrond betaald worden. Bovendien krijgt de boer subsidie als compensatie van inkomstenderving.

Zijn boeren dan wél geïnteresseerd in kortlopende contracten voor agrarisch natuurbeheer, waarbij men na 6 jaar weer kan besluiten te stoppen met natuurbeheer om gewoon als vanouds verder te boeren op deze percelen? Uit een studie in Gelderland is gebleken dat ongeveer de helft van de agrariërs die een regeling voor agrarisch natuurbeheer hadden, deze na afloop van de looptijd niet verlengden. En het is zelfs voor een leek duidelijk dat een periode van 6 jaar te kort is voor de ontwikkeling van natuur van goede kwaliteit.

De Milieufederatie wijst inzet van agrariërs niet bij voorbaat af maar vreest dat dit middel alleen geschikt is voor de eenvoudige natuurdoelen. En wat doen we met de moeilijker te realiseren natuurtypen? Misschien kan de heer van Rey voor de feiten eens bij zijn partijgenoot en ex-voorzitter van Natuurmonumenten Winsemius te rade gaan, voordat hij de volgende kreet over dit onderwerp de wereld inslingert. Het zou bevorderlijk zijn voor een zinvol en fair debat.

Hub Bemelmans, woordvoerder Milieufederatie Limburg