Dringende oproep aan gemeente Roerdalen om beschermende maatregelen voor dassen
15 juni 2020
Ingezonden artikel:
Dringende oproep aan gemeente Roerdalen om beschermende maatregelen voor dassen
Uit een eerder verschenen artikel in het Natuurhistorisch Maandblad blijkt dat dassen in groten getale worden doodgereden op de Grote Bergerweg tussen Sint-Odiliënberg en Linne, in de gemeente Roerdalen. Steven Jansen, heeft 9 jaar lang – in de periode tussen 2010 en 2018 – de verkeersslachtoffers op deze weg gemonitord. Hieronder een verkorte versie van bovengenoemd artikel en een update van nieuwe verkeersslachtoffers op de Grote Bergerweg.
Dwars door dassenleefgebied
De Grote Bergerweg is een doorgaande weg van 3,2 kilometer die de dorpen Sint Odiliënberg en Linne verbindt en waar maar 60 km per uur mag worden gereden. Aan beide zijden van de Grote Bergerweg staan laanbomen en daarachter liggen diverse weilanden, akkerbouw- en bospercelen: een goed leefgebied voor dassen. Hier zijn dan ook diverse dassenburchten te vinden.
Grote Bergerweg (zwarte lijn) in het studiegebied tussen Linne, Montfort en Sint Odiliënberg.
Zwarte stippen (1-4): belangrijkste dassenburchten. Rode stippen: verkeersslachtoffers 2010-2018.
Groene stippellijnen: looproutes van dassen
Lijkschouwingen
Jansen heeft bij vrijwel alle dode dassen langs de Grote Bergerweg een lijkschouwing uitgevoerd, die veel informatie over het dier oplevert, zoals verwondingen, geslacht, eventuele zwangerschap en ouderdom. Bij sommige verkeersslachtoffers lukte het door speurwerk te achterhalen van welke burcht ze afkomstig zijn. In totaal werden op de Grote Bergerweg in de gemeten periode 25 dassen doodgereden. Als je daarbij het aantal volgroeide jongen in de baarmoeder van doodgereden zwangere vrouwtjes optelt, kom je zelfs uit op 37.
Looproutes
Jansen keek behalve naar de omgekomen dassen ook uitvoerig naar de aanrijdinglocaties. Gecombineerd met aanvullend speurwerk leverde dat veel informatie op. Vanaf een dassenburcht vertrekken meerdere duidelijke wissels, die met toenemende afstand tot de burcht langzaam vervagen. Aan de hand van verse prenten, haren in prikkeldraad, voedselputjes en krabsporen is met wat geluk de route te reconstrueren om zo de vermoedelijke verblijfplaats van de overleden das te achterhalen. In de loop der jaren is zo een beeld van de belangrijkste dassenlooproutes ontstaan (zie de groene stippellijnen in bovenstaande figuur). Kennis van looproutes is van belang om vast te stellen waar dassen de Grote Bergerweg kruisen. Locaties van looproutes en van verkeersslachtoffers zijn enorm belangrijk om aan te geven waar het zinvol is faunatunnels onder de Grote Bergerweg aan te leggen.
Beschermingsmaatregelen
De meest voor de hand liggende oplossing om verkeersslachtoffers te voorkomen, is de aanleg van dassenrasters, faunatunnels en dassenroosters (zie onderstaande figuur).
Gewenste maatregelen om verkeersslachtoffers te voorkomen:
Dassenraster (blauwe lijn), faunatunnel (oranje streep), dassenrooster (zwart vierkantje), bloemrijke akkerranden (groene streep). De rode strepen zijn aangelegde faunatunnels in het kader van de A73.
De nieuwe verkeersslachtoffers (rode pijltjes) in de periode januari 2019 tot en met mei 2020 geven nogmaals aan dat de voorgestelde maatregelen op de goede plaats liggen.
Haaks op de Grote Bergerweg liggen 6 onverharde landbouwwegen. De looproutes van de dassen gaan vaak ook over deze landbouwwegen. Het afsluiten van deze onverharde wegen is geen optie; landbouwvoertuigen moeten van deze wegen gebruik kunnen maken. Op andere plaatsen worden vaak als oplossing toegangspoorten geplaatst; deze zorgen echter voor veel ergernis door de kwetsbaarheid ervan (kapotrijden door te brede landbouwvoertuigen, diefstal en achterstallig onderhoud). Bovendien worden ze niet consequent gesloten. Een dassenrooster is een goed alternatief voor een toegangspoort, mits gecombineerd met een begeleidend raster naar een faunatunnel. Door bloemrijke akkerranden aan te leggen langs de looproutes van de das en aan te laten sluiten op de voorgestelde faunavoorzieningen onder de Grote Bergerweg, wordt daarnaast kleur in het agrarisch landschap aangebracht én de biodiversiteit verhoogd.
Dringende oproep aan gemeente Roerdalen
De wegbeheerder, de gemeente Roerdalen, wil – als er groot onderhoud van de Grote Bergerweg nodig is – de dassenvoorzieningen gelijk meenemen. Dat scheelt natuurlijk veel geld. Het is echter niet duidelijk óf en zo ja wanneer groot onderhoud gaat plaatsvinden. Daardoor zullen waarschijnlijk nog jaren vele dassen op de Grote Bergerweg worden doodgereden en daarmee een zware wissel trekken op de aanwezige dassenpopulatie. Inmiddels zijn we alweer tien maanden verder na het verschijnen van het artikel in het Natuurhistorisch Maandblad. De Coronacrisis heeft ervoor gezorgd dat er minder voertuigenbewegingen over de Grote Bergerweg zijn geweest. Desondanks zijn er toch weer een aantal dassen doodgereden op de Grote Bergerweg: zie de rode pijltjes in bovenstaande figuur. Deze nieuwe verkeersslachtoffers geven overigens wel aan dat de voorgestelde beschermingsmaatregelen op de goede plaats liggen.
Na de Coronacrisis zal het aantal doodgereden dassen hoogstwaarschijnlijk nog meer toenemen. Vandaar nogmaals de dringende oproep aan de gemeente Roerdalen om dit probleem van de Grote Bergerweg serieus op te lossen. Ook doet Jansen een oproep aan de lezers en weggebruikers om dode dassen te blijven melden.
Literatuur
Jansen, S., 2018. Dassen als verkeersslachtoffer. De situatie op de Grote Bergerweg in Roerdalen. Natuurhistorisch Maandblad, 108 (8): 223-227.