Geen windturbines op het Meinwegplateau

30 oktober 2022

Geen windturbines op het Meinwegplateau

De gemeente Roerdalen wil mogelijk windturbines plaatsen op het Meinwegplateau. Het plateau grenst aan Natura 2000-gebied De Meinweg en ligt dichtbij diverse Duitse Natura 2000-gebieden. Van oudsher is het een pleisterplaats voor kraanvogels en andere vogels en een belangrijke overwinterplaats. Ook loopt er een belangrijke vogeltrekroute over dit gebied. Naast negatieve effecten op vogels zullen er waarschijnlijk ook grote negatieve effecten zijn op vleermuizen en insecten. De Natuur en Milieufederatie Limburg heeft eind september de gemeenteraad van Roerdalen opgeroepen om op deze locatie géén windturbines te plaatsen.

Negatieve effecten op de natuurwaarden

Bureau Waardenburg heeft op verzoek van de gemeente een ecologische risicoanalyse voor het Meinwegplateau gemaakt voor zon- en windenergie. Hierin wordt aangegeven dat er bij tal van beschermde soorten die in De Meinweg en het aangrenzende Duitse Natura 2000-gebied Schwalm-Nette-Platte voorkomen, onderzocht moet worden of deze mogelijk ook op het Meinwegplateau voorkomen en wat de negatieve effecten op deze soorten zullen zijn. De plannen zijn mogelijk strijdig met de instandhoudingsdoelstellingen van omliggende Natura 2000-gebieden en kunnen leiden tot aanvaringsslachtoffers onder broedvogels (zoals rode wouw en wespendief) en vleermuizen. Het Meinwegplateau maakt daarnaast deel uit van het Natuur Netwerk Limburg (NNL). Volgens de Omgevingsverordening Limburg zijn nieuwe activiteiten binnen het NNL niet toegestaan als deze nadelige gevolgen kunnen hebben voor de wezenlijke waarden en kenmerken van het NNL. Verder liggen op het Meinwegplateau gebieden die behoren tot de Groenblauwe mantel volgens het provinciale beleid (Omgevingsvisie Limburg). Er zal onderzocht moeten worden welk effect windturbines op de aanwezige kernwaarden hiervan zullen hebben.

Negatieve effecten van stikstofuitstoot in de aanlegfase

De uitstoot van stikstof in de aanlegfase van de windturbines kan een negatief effect hebben op stikstofgevoelige habitattypen in de nabijgelegen Natura 2000-gebieden. In De Meinweg zijn álle habitattypen aangewezen als stikstofgevoelig. Daarnaast is ook een aantal habitatsoorten, zoals de kamsalamander, aangewezen als stikstofgevoelig.

Windmolenvisie en Nationale Windmolenrisicokaart voor vogels: geen windturbines op het Meinwegplateau

De NMF Limburg heeft in 2016 een Windmolenvisie uitgebracht; in deze visie wordt een wetenschappelijk onderbouwd standpunt ingenomen over Voorkeursgebieden, Minder geschikte gebieden en Voorkeurslocaties voor windturbines.  Hierbij is onder andere uitgegaan van de Nationale Windmolenrisicokaart voor vogels Aarts, B. en L. Bruinzeel, 2009. De nationale windmolenrisicokaart voor vogels. SOVON-notitie 09-105. In opdracht van Vogelbescherming Nederland door SOVON Vogelonderzoek Nederland en Altenburg . In dit rapport wordt op kaarten weergegeven waar windmolens een hoog risico vormen voor bepaalde vogelsoorten: een hoog risicogebied is onder meer het Meinwegplateau.

Stichting Koekeloere en natuuronderzoek in De Meinweg: plateau is van groot belang voor onder meer vogels

De Stichting Koekeloere heeft als doel de kennis over én het voorkomen van flora en fauna te vergroten en heeft hierbij als primair aandachtsgebied De Meinweg. In de afgelopen jaren heeft de stichting vele onderzoeksrapporten gepubliceerd over bijvoorbeeld de stand van vogels en insecten in De Meinweg. Zo blijkt uit hun onderzoeken dat het Meinwegplateau – ook wel het Wolfsplateau genoemd – een uitgelezen plek is voor met name overwinterende kol- en toendrarietganzen. Op piekmomenten vormt het plateau een belangrijk rust- en foerageergebied voor zo’n 4.000 ganzen. Uit diverse studies is gebleken dat kol- en toendraganzen afstanden van honderden meters houden tot windturbines.

Een ander punt van zorg zijn de vier in 2020 gebouwde mega-windmolens in de noordoosthoek van het Wolfsplateau in Duitsland en in welke mate deze windmolens invloed hebben op de overwinterende ganzen. Uit onderzoek blijkt dat blauwe kiekendieven die in de Meinweg hun slaapplaats hebben, vrijwel allemaal de grens met Duitsland oversteken om daar te gaan foerageren. Onbekend is nog wat de windturbines voor invloed op deze blauwe kiekendieven hebben én wat de geplande windturbines op het Meinwegplateau voor effecten zullen hebben. Dat geldt ook voor de vele andere bijzondere vogelsoorten die op Waarneming.nl in 2022 op het Wolfsplateau zijn waargenomen, zoals rode wouw en raaf. Daarbij is uit een studie naar het belang van het Wolfsplateau voor vogels in het winter-halfjaar gebleken, dat het plateau van groot belang is voor (pleisterende) kraanvogels en blijkt uit een ander onderzoek dat in de nazomers er vele steltlopers pleisterend zijn waargenomen.

Windturbines middenin vogeltrekroute

Het Wolfsplateau is een belangrijk rustgebied voor doortrekkende kraanvogels en voor grote aantallen kolganzen en grauwe ganzen, die in de winter over de voormalige Britse militaire vliegbasis in Elmpt komen aangevlogen. Op deze voormalige vliegbasis zijn nu plannen voor een mega industrieterrein met 7-8 windturbines; dat betekent dat grote aantallen ganzen en kraanvogels op hun trekroute eerst de windturbines in Elmpt moeten zien te trotseren om vervolgens op het plateau te landen tussen de windturbines. Dit zal waarschijnlijk desastreuze gevolgen hebben voor deze vogels.

Cumulatieve effecten van windturbines

Er is nog maar weinig bekend over de cumulatieve effecten van windparken. Bij mogelijke windturbines op het Meinwegplateau zullen de effecten van de vier reeds aanwezige windturbines in Duitsland net ten oosten van het plateau meegenomen moeten worden, evenals de effecten van de geplande windturbines net ten noorden van het plateau in Elmpt.

Windturbines middenin het Grenspark zijn strijdig met de doelstellingen van dit park

Het Meinwegplateau ligt middenin het Duits-Nederlands Grenspark Maas-Swalm-Nette. Dit grenspark heeft als één van de belangrijkste doelen het behoud en de ontwikkeling van karakteristieke natuur en cultuurlandschappen. Het realiseren van 4 windturbines middenin het grenspark staat haaks op deze doelen.

Lage windsnelheid en problemen met aansluiting op het netwerk

Volgens de ‘Haalbaarheidsstudie potentiegebieden windenergie’ van Pondera is in de gemeente Roerdalen sprake van een relatief lage gemiddelde windsnelheid. De windsnelheid aan de kust is veel hoger, reden waarom daar de meeste windturbines staan. Een ander probleem is dat het stroomnet in Limburg vol is.

Zonnevelden in plaats van windturbines

De NMF Limburg is zich terdege bewust van de noodzaak om over te schakelen van fossiele energie naar duurzame energie, alleen wel met behoud van natuur en landschap. Met andere woorden: wij zijn niet tégen windturbines, maar bij windturbines op het Meinwegplateau zien wij grote negatieve effecten op natuur en landschap. Het voordeel van zonnevelden is dat hierbij doorgaans geen grote negatieve effecten op natuur en landschap zijn, mits er rekening wordt gehouden met natuurwaarden en landschappelijke inpassing. Als er bij de inrichting en het beheer rekening wordt gehouden met ecologische richtlijnen, kunnen zonnevelden een positief effect hebben op de biodiversiteit.