Luchtvaartnota milieuorganisaties toont aan: krimp luchtvaart onvermijdelijk
14 oktober 2019
Luchtvaartnota milieuorganisaties toont aan: krimp luchtvaart onvermijdelijk
Eind dit jaar komt minister Van Nieuwenhuizen met een nieuwe luchtvaartnota 2020-2050. Deze vormt de basis voor de besluiten van het kabinet over groei van luchthavens, vliegroutes en belasting op vliegen. Diverse natuurorganisaties, waaronder de Natuur en Milieufederaties, vinden dat het tijd is voor een fundamentele omslag: de luchtvaart moet passen binnen de grenzen van klimaat, natuur en gezondheid. Daarom hebben ze begin oktober een alternatieve luchtvaartnota gepresenteerd aan de minister. Het stuk is ondertekend door een brede coalitie van maatschappelijke organisaties. Gezamenlijk doen zij een dringende oproep aan de minister: krimp van de luchtvaart is onvermijdelijk.
Nieuwe realiteit
De luchtvaartsector is nu nog vrijgesteld van nationaal klimaatbeleid. Wanneer de luchtvaart op dit tempo doorgroeit, is haar uitstoot in 2050 verdubbeld. Ze stoot dan ruim twee keer zoveel uit als alle andere sectoren bij elkaar (landbouw, industrie etc.). En zit daarmee ver boven de uitstootnorm die voor de rest van Nederland geldt. Naast CO2, stoten vliegtuigen ook veel fijnstof en stikstof uit. Het RIVM berichtte deze zomer dat dit tot grote gezondheidsschade voor omwonenden van luchthavens leidt. Toch bestaan ook voor de maximale uitstoot van (ultra)fijnstof en stikstof geen normen. Marjolein Demmers, directeur Natuur & Milieu: ‘Wij roepen de minister op om harde grenzen te stellen. Er moet zo snel mogelijk een einde komen aan de uitzonderingspositie van de luchtvaart. Reizen blijft mogelijk, maar wel binnen de grenzen van het klimaat. Dat wordt de nieuwe realiteit en daarvoor dragen wij de oplossingen aan.’
Grootste luchthaven van Europa
De overheid beschermt de luchtvaart tegen belastingen en andere beperkende maatregelen, en beroept zich daarbij op het ‘economisch belang’ van onder andere Schiphol. Maar daar past relativering, zo stellen de organisaties. De bijdrage aan de economie wordt flink overschat. Er wordt onnodig veel en spotgoedkoop gevlogen, ook naar bestemmingen die bereikbaar zijn met de trein of bus. De milieuschade die dat geeft, wordt niet belast. Bovendien stapt één op de drie reizigers alleen over op Schiphol en draagt daarmee nauwelijks iets bij aan de economie. Gemeten in vliegbewegingen, heeft ons kleine land inmiddels wel de grootste luchthaven van Europa. ‘Nederlanders blijven zitten met alle troep. Ook omwonenden met geluidshinder en longproblemen moeten kunnen rekenen op onze minister. De overheid moet haar zorgplicht serieus nemen’, aldus Sijas Akkerman, directeur Natuur en Milieufederatie Noord-Holland.
Actieagenda – op weg naar een duurzame luchtvaart
‘De impact van de luchtvaart op ons klimaat vraagt om actie’, aldus Joris Thijssen, directeur van Greenpeace. ‘We moeten realistisch zijn: de uitstoot van het vliegverkeer is gigantisch en vliegen zonder uitstoot is voorlopig nog een sprookje. We willen de aarde op een fatsoenlijke manier doorgeven aan de volgende generatie en dat betekent dat Schiphol vluchten moet schrappen.’ De nota van de milieuorganisaties – ‘Een nieuw toekomstbeeld voor luchtvaart: naar emissievrij reizen in 2050’- omvat een actie-agenda. Gericht aan de overheid, de luchtvaartsector en bedrijven. De agenda beschrijft in concrete maatregelen en adviezen wat er nodig is om in 2050 uitstootvrij te kunnen reizen.
- Stel harde grenzen aan de impact die luchtvaart mag hebben op klimaat en leefomgeving.
- Zorg voor een eerlijke prijs van vliegen. Voer een Nederlandse vliegbelasting in voor personenen goederenvervoer met een tarief dat recht doet aan de milieuschade.
- Volumebeperking: stuur met gerichte maatregelen bij onder meer werkgevers en de reisbranche aan op minder vliegen.
- Stimuleer onderzoek en innovatie: onder meer met een innovatiefonds en met normen die de toepassing van duurzame technologieën stimuleren.
- Zorg voor transparantie in besluitvorming en voortgang. Verbeter de toepassing van MER en MKBA en stimuleer gezamenlijke kennisontwikkeling.
- Maak alternatieve vervoermiddelen, zoals elektrische auto, trein en bus aantrekkelijker.
- Verbeter de Europese samenwerking voor internationale treinverbindingen.
- Duurzaam luchtvaart- en innovatiebeleid moet hoger op de Europese agenda.
Breed maatschappelijk appèl
Initiatiefnemers zijn Natuur & Milieu, Greenpeace en Milieufederatie Noord-Holland. Tot de ondertekenaars van de nota behoren: Better Places, Vereniging Bewoners Tegen Vliegtuigoverlast Rotterdam-Airport (BTV), Jonge Klimaatbeweging, Hardt Hyperloop, LandschappenNL, Milieudefensie, MVO Nederland, de 12 Natuur en Milieufederaties, Samenwerkende Actiegroepen Tegen Laagvliegen (SATL), SNP Natuurreizen, Transport & Environment, Urgenda en Vogelbescherming Nederland.
Tags: