Meld je aan voor het Webinar ‘De Kleine Waterkringloop’

26 oktober 2023

Presentatie onderzoek ‘Relatie landgebruik en klimaat op regionale en lokale schaal: De Kleine Waterkringloop’

De impact van klimaatverandering is steeds voelbaarder, ook in Nederland. Zo hebben we in de afgelopen jaren periodes van extreme droogte en hoge temperaturen gezien, maar ook periodes van extreme neerslag. Wat veel minder bekend is, is dat landgebruik en ruimtelijke inrichting – zoals op grote schaal megaloodsen bouwen, ontbossen of zelfs keuzes met betrekking tot landbouwgronden (grasland vs. akkerbouw), het klimaat op een meer directe manier kunnen beïnvloeden via land-atmosfeerinteracties en de zogenoemde kleine waterkringloop.

Interactie landgebruik en lokaal klimaat

Wat deze rol van landgebruiksveranderingen op het lokale klimaat precies is, lijkt echter onzeker. Een coalitie van Limburgse partijen (bestaande uit Natuur en Milieufederatie Limburg, Waterschap Limburg, RVO, provincie Limburg en de Limburgse Voedselbosbrigade) heeft daarom Wageningen University & Research ingeschakeld om een eerste stap te zetten, in de vorm van een literatuurstudie naar de huidige stand van kennis over land-atmosfeerinteracties in Nederland en Noordwest-Europa, en over de mogelijkheid om deze interacties op regionale of lokale schaal te beïnvloeden met keuzes in grondgebruik, bedekkingsgraad, waterhuishouding en inrichting.

Moeten we klimaatverandering lijdzaam ondergaan of kunnen we de impact verkleinen door een andere inrichting van stad en land?

Webinar

Graag nodigen wij je uit voor een online presentatie van de resultaten en een discussie over de relevantie voor het ruimtelijk beleid en het waterbeheer in Limburg en daarbuiten. Het webinar vindt plaats op 23 november om 11:00 uur. Meld je gratis aan om de Teams-uitnodiging te ontvangen

Aanmelden webinar

Bekijk ook de poster

Onderzoek op hoofdlijnen

Op hoofdlijnen stelt het onderzoek:

• Landgebruik kan het lokale en regionale klimaat beïnvloeden door veranderingen in onder andere verdamping en oppervlakteruwheid. Dit heeft gevolgen voor de verdeling van energie aan het aardoppervlak, de diepte en temperatuur van de atmosferische grenslaag, wolkenvorming en neerslag.
• Herbebossing leidt in Nederland tot een toename in neerslag, vooral in de winter. In tegenstelling tot veel andere locaties op aarde, wordt deze neerslag niet gevormd door convectie, maar lijkt deze te worden afgevangen uit vochtige lucht door een toename in oppervlakteruwheid.
• Verstedelijking vergroot de neerslag zowel lokaal als benedenwinds door een toename in voelbare warmteflux, oppervlakteruwheid en aerosolen.
• Ook veranderingen binnen landgebruikstypen, waaronder veranderingen van loofbos naar naaldbos, het creëren van plantages, bosbeheer en het verhogen van groen in de stad kan een effect hebben op ons klimaat.
• Nog onduidelijk is wat de uiteindelijke (negatieve) effecten van landgebruiksveranderingen zijn op de lokale en niet-lokale waterbeschikbaarheid.

Onze inbreng

Vragen NMF Limburg naar aanleiding van het onderzoek:

• Het onderzoek stelt dat herbebossing (in de winter) en verstedelijking de hoeveelheid neerslag vergroot. Wat voor beleidsmakers vooral interessant is, is niet alleen of er lokaal meer (of minder) neerslag valt, maar vooral of dit voor bebossing of verstedelijking leidt tot meer of minder overlast door bijvoorbeeld piekbuien en wateroverlast?
• Welk effect hebben de verschillende vormen van landgebruik op de temperatuur en verdampingseffecten. Hiervoor is voor beleidsmakers wederom belangrijk wat de overlast bijdrage is van de verschillende vormen van landgebruik aan bijvoorbeeld extreme hitte en verdamping in tijden van droogte. Kortom, wat is de implicatie van het feit dat bos (vergeleken met verstedelijking) een lagere latente warmteflux heeft die langer constant blijft tijdens hittegolven? Heeft bos daardoor niet een verkoelend en stabiliserend effect op de temperatuur?
• Naast de directe beïnvloeding van landgebruik op het klimaat (weersvorming, zoals neerslag en hitte) heeft landgebruik ook een direct effect op de waterbeschikbaarheid en daarmee de kleine waterkringloop. Wat is de netto invloed van het direct afvoeren van de extra neerslag in stedelijk gebied en landbouw (via peilbeheer en afvoer naar o.a. riolering en door verharding naar waterwegen) vergeleken met natuurgrond (bos) waarbij het water kan infiltreren en langzaam vrijgeeft?

Verder lezen?

• Artikel H20/WATERNETWERK: Regen zaaien of regen oogsten? De rol van de kleine waterkringloop in het klimaatbestendig maken van Nederland