Onderzoek nodig naar effecten van elektrische stromen in zonneparken op dassen en andere dieren

30 juni 2022

Onderzoek nodig naar effecten van elektrische stromen in zonneparken op dassen en andere dieren

Bodemzorg Limburg wil op de voormalige vuilstort Venrays Broek (gemeente Venray) een zonnepark realiseren. Bij de landschappelijke inpassing van het beoogde zonnepark met een capaciteit van 6 Mw zal rekening worden gehouden met de aanwezige dassenburchten. In een zienswijze pleiten we ervoor om daarnaast onderzoek te doen naar het effect van elektrische stromen en magneetvelden op dieren zoals de das.

Natuurwaarden in beeld

De voormalige vuilstort ligt in een droog heide-ontginningslandschap Volgens de Zonnevisie van de NMF Limburg moeten zonnepanelen primair op daken van gebouwen en op parkeer- en industrieterreinen worden gelegd. Vanwege het grote belang van de energietransitie zijn we ons ervan bewust dat er daarnaast zonnepanelen op andere locaties gerealiseerd kunnen worden, mits hierbij rekening wordt gehouden met natuur- en landschapswaarden. te midden van landbouwgrond met en her en der verspreid liggende bosplantsoenen en bomenrijen. Ecologisch adviesbureau Ecolybrium heeft hier een uitgebreid natuurwaardenonderzoek uitgevoerd. Op de vuilstort werden behoudens bewoonde dassenburchten geen bijzondere plant- of diersoorten aangetroffen. In het rapport staat dat de aanwezigheid van dassen naar verwachting niet minder zal worden. Door de afstand tot de burchten te respecteren (werkzone en zonnepanelen niet binnen 20 meter van de burchten) blijft de verstoring naar verwachting minimaal. Door de ingreep verandert het biotoop bovenop de vuilstort. Onder de zonnepanelen ontstaat een grasvegetatie. Dit geeft een foerageermogelijkheid als bijeffect voor de dassen, omdat verruiging van rietland, brandnetel en braam verdwijnt (mits goed beheerd). Er zal daarnaast worden gestreefd naar behoud en versterking van voedselvoorzieningen binnen een straal van 500 meter rondom de burchtlocaties.

In onderstaande figuur is te zien dat in het gedeelte rondom de dassenburchten geen zonnepanelen zullen worden geplaatst en dat er rondom een zone overblijft van ruigte van circa 10-25 meter breed. In het hekwerk zullen onderdoorgangen worden geplaatst zodat de dassen vanuit het zonnepark de erom heen gelegen weilanden (primair foerageergebied voor de das) kunnen blijven bereiken.

Figuur afkomstig uit het rapport ‘Zonnepark Venrays Broek. Ruimtelijke onderbouwing’ (Sweco, 2022).

Effecten van elektrische stromen en magnetische velden

In een zonnepark komen kabels met wisselstromen en kabels met gelijkstromen voor. Voor statische magneetvelden (bij gelijkstroom kabels) worden beperkte effecten verwacht. Ook van nature komen dergelijke magneetvelden voor. Bij de kabels met wisselstromen moet rekening worden gehouden met wisselende magneetvelden Rondom een elektrische stroom heerst een magnetisch veld. De grootte van dit veld is evenredig met de stroomsterkte en is kleiner met toenemende afstand tot de kabel waarin de stroom loopt. Magnetische velden worden niet afgeschermd door grond. . Bij grotere sterkten kunnen deze bij dieren leiden tot directe effecten (bijvoorbeeld spiersamentrekkingen). Dergelijke grote magneetvelden treden buiten de kabels niet op. Alleen nabij de aansluiting van het zonnepark op het net (waar de stromen vele malen groter zijn) moet rekening worden gehouden met mogelijke effecten van magneetvelden op dieren. Daarnaast gaan in een zonnepark stromen door de grond lopen. Deze stromen zorgen voor potentiaalvelden in de bodem (zoals de potentiaaltrechters rondom een aarding). De grootste spanningen ontstaan op plekken met een relatief hoge stroomdichtheid in combinatie met een hoge soortelijke weerstand van de grond. Dit effect is hierdoor verre van homogeen voor een zonnepark. De verwachting is dat de grootste spanningen ontstaan nabij aardingen van het systeem of eventuele metalen ondersteuningen in geval van een defect (lekstroom). Wanneer dergelijke stromen worden opgemerkt gaan dieren locaties mogelijk mijden. Ook is niet uit te sluiten dat ze eraan overlijden. De genormeerde eisen aan spanning zijn gebaseerd op effecten bij mensen. Veel dieren zijn echter gevoeliger voor spanning dan mensen.

Onderzoek nodig

Voor zover ons bekend is er nog geen onderzoek gedaan naar de effecten van elektrische stromen in zonneparken op dieren en zijn er geen zonneparken bekend waar dassenfamilies leven. In onze zienswijze met betrekking tot het zonnepark Venrays Broek pleiten we ervoor om onderzoek te doen naar de drempelwaarden waarbij dieren elektrische stromen en/of magnetische velden opmerken en daar hun gedrag op aanpassen. Het kan namelijk zo zijn dat er diersoorten zoals de das zijn, waarvoor geldt dat een zonnepark ongeschikt is als habitat. Daarnaast willen we dat dassenfamilie wordt gemonitord nadat het zonnepark is gerealiseerd.

Bekijk zienswijze