Oproep aan nieuw provinciebestuur: Maak werk van transitie landelijk gebied
26 april 2021
Oproep aan nieuw provinciebestuur: Maak werk van transitie landelijk gebied
Met het wegvallen van het voltallige college van Gedeputeerde Staten (GS) is een zorgelijke situatie ontstaan. En dat in een tijd waarin vele grote, complexe maatschappelijke opgaven om regie en een voortvarende aanpak vragen vanuit het provinciehuis. Om het toekomstig provinciebestuur, dat hopelijk snel vorm krijgt, inhoudelijk op weg te helpen biedt de NMF Limburg een aantal aanbevelingen voor de ontwikkeling van een circulaire, milieuvriendelijke en natuurrijke provincie. Ook doen we mede namens Limburgs Landschap, Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer een belangrijke oproep: Ga actief, voortvarend én samen met stakeholders aan de slag met de transitie van het landelijk gebied.
In een brief aan de fractievoorzitters van Provinciale Staten (PS) geven we een uitgebreide toelichting op onze oproep. Hieronder volgt een samenvatting van onze aanbevelingen voor het toekomstig provinciebestuur.
Natuur: ondersteun volmondig het natuurherstel in de natuurgebieden
De terreinbeheerders in Limburg hebben in de afgelopen jaren gedaan wat ze konden om de achteruitgang van de natuurwaarden aan te pakken. Dit lukt slechts deels omdat de problemen (vermesting en verdroging) vaak buiten de natuurgebieden ontstaan. Versterkte inzet door de terreinbeheerders blijft noodzakelijk, zolang de instandhoudingsdoelen nog niet gerealiseerd zijn.
Natuur: los het stikstofoverschot op
Eén van de grootste oorzaken van de achteruitgang van natuur is het stikstofoverschot in Limburg. Hierdoor dreigen voedselarme, vaak bijzondere, natuurwaarden te verdwijnen. De urgentie van een effectieve aanpak van het stikstofprobleem is, twee jaar na de uitspraak inzake de PAS, groter dan ooit. Landbouw , industrie en verkeer en vervoer dienen naar rato bij te dragen om dit vraagstuk op te lossen.
Water: pak de verdroging aan
In samenwerking met LLTB, Waterschap Limburg en de terreinbeheerders worden voorbereidingen getroffen om gezamenlijk veel meer water vast te gaan houden in het landelijk gebied. Het Provinciale Waterprogramma en het Waterbeheerplan van de Waterschap Limburg vormen hiervoor belangrijke kaders. Een voortvarende uitvoering van maatregelen is noodzakelijk.
Biodiversiteit: rol natuur-inclusieve en milieuvriendelijke landbouw uit over heel Limburg
Hoewel de natuur in de natuurgebieden onder druk staat, is de teruggang van de biodiversiteit in het agrarisch landschap nog ernstiger. Stimulering van meer milieuvriendelijke en natuurinclusieve landbouw levert niet alleen winst op voor de biodiversiteit, maar ook voor bodemkwaliteit, grondwater- en drinkwaterkwaliteit en het landschap. LLTB, Waterschap Limburg, Provincie Limburg, Biologisch Limburg, HAS en Universiteit Wageningen hebben in de afgelopen periode gewerkt aan het Actieplan Natuurinclusieve landbouw. Het gezamenlijk bepaalde doel is om natuurinclusieve en milieuvriendelijke landbouw in heel Limburg te bevorderen.
Landschap: bewaak de landschappelijke en ruimtelijke kwaliteit (o.a. in relatie tot de energietransitie)
Veel Limburgers uiten hun zorgen over de teloorgang van het prachtige Limburgse landschap. De energietransitie en hiervoor genoemde onderwerpen vragen om een regisseur die als hoeder van de ruimtelijke kwaliteit waakt over het Limburgse landschap, waarbij zeer zorgvuldig ruimtegebruik het uitgangspunt zou moeten zijn. Hoewel wat ons betreft besparen de allereerste en belangrijkste ‘knop’ is om aan te draaien, zullen we er gezien de energiebehoefte vanuit alle sectoren niet aan ontkomen om nieuwe duurzame energiedragers (wind, zon) ook in het landelijk gebied in te passen. Dat kan wat ons betreft alleen als er bij deze inpassing zorgvuldig wordt omgaan met natuur en landschap. En alleen als de plannen in samenspraak met de omgeving tot stand komen en bij voorkeur met lokaal eigendom.
Samenhang tussen opgaven
De hierboven thematisch benoemde opgaven staan niet op zichzelf maar vertonen juist een sterke samenhang. Ze versterken elkaar en dat maakt de transitie van het landelijk gebied zo mooi en uitdagend! Zo helpt de droogteaanpak niet alleen om de verdroging in de natuurgebieden te beperken en daarmee de biodiversiteit te bevorderen, ook de landbouw profiteert van een betere watervoorziening (minder beregeningskosten, minder droogteschade), ook de biodiversiteit in het landbouwgebied is gebaat bij een betere watervoorziening, de drinkwatervoorraad blijft beter op peil, effecten van stikstof in overbelaste gebieden kunnen beter worden opgevangen als de hydrologie op orde is, en de risico’s van natuurbranden worden veel kleiner als de vegetatie minder is verdroogd.
Overgangszones
Niet alles kan overal en niet alles hoeft overal, maar met een goede regie op de ruimtelijke invulling kunnen de overgangen tussen kwetsbare natuur en intensieve landbouw worden verzacht. In die overgangszones liggen goede kansen voor verbrede en natuurinclusieve landbouw. Samenwerking bij natuur- en landschapsbeheer met die verbrede bedrijven ligt voor de hand. Vanuit het Programma Natuur wordt er juist ingezet op deze overgangszones en daar komen ook rijksmiddelen voor beschikbaar.