Ruimte voor mens en dier
Ruimte voor mens en dier
Het samenleven met dieren in een provincie waar de strijd om ruimte altijd voelbaar is, is niet makkelijk. We staan voor een uitdaging die diepgeworteld is in ons menselijk zijn: “het shifting baseline syndroom”. Dit fenomeen beïnvloedt onze perceptie van wat een normale, natuurlijke omgeving is. Telkens wanneer we een nieuwe generatie betreden, verschuift ons referentiekader voor wat we beschouwen als een ‘normale’ natuurlijke omgeving. Stel je voor: een tijd waarin bossen gonzen van leven, rivieren stromen met een overvloed aan vis, en weiden bezaaid zijn met verschillende wilde dieren zoals de Europese bizon. Voor velen lijkt dit een erg verre herinnering, een bijna sprookjesachtig verleden dat we alleen kennen uit anderen delen van de wereld of uit de geschiedenisboeken.
7 mei 2024
De balans herstellen: samenleven met natuur
In Limburg vinden we unieke habitattypes en diersoorten die nergens anders in Nederland voorkomen. Ondanks hun zeldzaamheid en bijzonderheid worden ook hier menselijke activiteiten steeds dominanter, wat vaak negatieve gevolgen heeft voor de dieren die deze ruimte ooit als hun thuis beschouwden.
Co-existentie
Het is tijd voor een nieuwe benadering, een die gebaseerd is op het herstellen van evenwicht en harmonie tussen mens en natuur. In plaats van te vechten tegen dieren om ruimte met alle gevolgen voor mens en dier van dien, moeten we streven naar co-existentie. Co-existentie verwijst naar het samenleven, met in het wild levende dieren, en het voorkomen van conflicten tussen mens en dieren. Dit vereist een verandering in onze mentaliteit, weg van de dominante houding van overheersing, naar een houding van respect.
Maar hoe kunnen we deze verandering bewerkstelligen?
Begrip en educatie
Alles begint met begrip. We moeten ons verdiepen in het gedrag, de behoeften en de ecologie van de dieren waarmee we onze provincie delen. Educatie speelt hierbij een cruciale rol, waarbij zowel jong als oud worden geïnformeerd over de waarde van biodiversiteit en de noodzaak om onze impact op het milieu te verminderen.
Wanneer we begrijpen dat bijvoorbeeld wolven een cruciale rol spelen in het reguleren van ecosystemen; het voorkomt overbegrazing en de verspreiding van ziekten onder prooidieren omdat het een top predator is, zijn we als mensen ook sneller geneigd om ervoor te zorgen dat we harmonieus kunnen samenleven en er dus minder conflicten plaatsvinden. Samenleven met de wolf zonder conflicten kan bijvoorbeeld gerealiseerd worden door meer veebeschermingshonden in te zetten.
Ruimte geven
Net zoals wij onze eigen ruimte nodig hebben, verdienen ook dieren de ruimte om te leven en te floreren. Dit betekent het beschermen en behouden van cruciale habitats, het creëren van ecologische corridors (bijvoorbeeld bij snelwegen) en het implementeren van maatregelen om conflicten tussen mens en dier te minimaliseren (denk bijvoorbeeld aan wildspiegels lands N-wegen). In Limburg zou het daarom een goede eerste stap zijn wanneer de provincie Limburg samen met de 31 Limburgse gemeenten aan de slag gaat met het afmaken van het natuur netwerk Limburg. Ook kunnen we erover nadenken om meer ‘rustgebieden’ aan te wijzen waarbij je menselijke activiteiten zoals recreatie beperkt.
Duurzame ontwikkeling
We moeten ons bewust zijn van de impact van onze activiteiten op de natuur. Duurzame ontwikkeling moet de norm worden, waarbij economische groei hand in hand gaat met het behoud van biodiversiteit en het beschermen van het milieu. Zo kunnen wij bijvoorbeeld hagen, bossen en bufferzones rondom landbouwgronden realiseren inclusief spuitvrije zones, of het integreren van groene infrastructuur zoals daken en tuinen zodat dit ook kan dienen als migratieroute.
In plaats van traditioneel toerisme dat natuur verstoort, kunnen we denken aan bezoekers te betrekken bij het behoud van natuur door vogelkijkhutten en educatieve centra in te richten.
Samenwerking en dialoog
Het bereiken van harmonie tussen mens en dier vereist samenwerking en dialoog op alle niveaus van de samenleving. Lokale gemeenschappen, overheidsinstanties, bedrijven en maatschappelijke organisaties zouden moeten samenwerken om oplossingen te vinden die zowel mens als natuur ten goede komen. Een voorbeeld hiervan zou kunnen zijn een initiatief waarbij lokale boeren, ondersteund door natuurbeschermingsorganisaties en overheidsinstanties, samenwerken aan het implementeren van niet-dodelijke methoden om gewassen te beschermen tegen wilde dieren, zoals het plaatsen van wildrasters.
Toekomst
Als we willen dat toekomstige generaties dezelfde rijkdom aan natuurlijke schoonheid ervaren als wij, dan moeten we nu actie ondernemen. Door het shifting baseline syndroom te overwinnen en een nieuwe benadering van samenleven met dieren te omarmen, kunnen we een toekomst creëren waarin mens en natuur in harmonie leven.
Laten we de strijd om ruimte veranderen in een gezamenlijke zoektocht naar evenwicht. Samen kunnen we een Limburg creëren waarin de natuurlijke wereld floreert en waarin menselijke activiteiten in balans zijn met de behoeften van alle levende wezens, dit vergt van eenieder van ons een andere manier van denken.
Noa van Mulken
Ruimtelijke ordening, natuur en landschap
Bereikbaar: Ma t/m do