Sigrano

Geachte leden van de Raadscommissie Stadsontwikkeling en Economie,

Al geruime tijd is in de gemeente Heerlen een discussie gaande over de ontwikkelingen rondom het bedrijf Sigrano en daarmee samenhangend de toekomst van de mijnsteenberg van de voormalige Oranje-Nassaumijn IV, gelegen aan de rand van de wijk Heksenberg. De Milieufederatie Limburg wenst op deze hoorzitting haar standpunt over de toekomst van de mijnsteenberg kenbaar te maken.

Aan de orde op dit moment is de aanvraag om de mijnsteenberg aan te wijzen als beschermd monument in de zin van de Monumentenwet. De huidige berg is een relict van de mijnindustrie en maakt al decennia lang onderdeel uit van het landschap. In zijn huidige verschijningsvorm is het de laatste niet afgegraven mijnsteenberg in Limburg. De berg is derhalve van grote cultuurhistorische betekenis en daarom kan de Milieufederatie instemmen met het toekennen van de monumentenstatus aan de berg.

Naast de cultuurhistorische waarde van de mijnsteenberg zijn ook het behoud van een goed woon- en leefklimaat in de aangrenzende wijken en de natuur- en landschapswaarden van de berg van belang. Bij beide aspecten zal hierna worden stilgestaan.

Ten eerste het woon- en leefklimaat in het gebied rondom het bedrijf Sigrano. Zoals bekend, is de regio Parkstad één van de dichtst bevolkte streken van ons land. Parkstad bestaat uit een min of meer aaneengesloten stedelijk gebied met circa 220.000 inwoners. De stedelijke delen worden van elkaar gescheiden door kleinere en grotere groengebieden.

Voor een goed woon- en leefklimaat in het zeer dicht bevolkte gebied is behoud van de huidige waardevolle open groene ruimten binnen Parkstad essentiëel. De wijken rondom het bedrijf Sigrano ondervinden momenteel in meer of mindere mate overlast van de huidige ontgrondingsactiviteiten. Bij deze overlast moet u vooral denken aan geluid en stof. De huidige mijnsteenberg vormt een buffer tussen het bedrijf Sigrano en de omliggende woonwijken. Als gevolg van deze ligging worden de negatieve gevolgen van de activiteiten van Sigrano getemperd; de berg fungeert immers als een grote natuurlijke geluidswal en vangt een hoop stof af.

De Milieufederatie vreest dan ook dat afgraven van de berg en het winnen van zilverzand onder de berg tot aanzienlijk grotere overlast voor de omliggende woonwijken zal leiden. Onderzoek van de GGD heeft uitgewezen dat op grond van huidige gegevens niet kan worden uitgesloten dat er kwartszand in de wijken terecht komt, met mogelijk negatieve effecten op de volksgezondheid. De Milieufederatie is ervan overtuigd dat behoud van de mijnsteenberg bijdraagt aan een goed en gezond woon- en leefklimaat in de omliggende woonwijken.

Het tweede punt, waar de Milieufederatie bij stil wenst te staan, zijn de natuur- en landschapswaarden. Zoals reeds gezegd is Parkstad zeer dicht bevolkt en is groen in de regio schaars. Daar moeten we dus zuinig op zijn.

De mijnsteenberg grenst direct aan de Brunssummerheide. De Brunssummerheide valt vanwege haar zeer hoge natuurwaarden onder de strengste beschermings-regels. Ze is op grond van Europese natuurbeschermingsregels aangemeld als Habitatrichtlijngebied, is aangewezen als beschermd natuurmonument volgens rijksregels en maakt onderdeel uit van de Ecologische en Provinciale Ecologische Hoofdstructuur. Ruimtelijk is er geen grens tussen de Brunssummerheide en de mijnsteenberg. De mijnsteenberg is door de begroeiing geïntegreerd in het landschap en maakt feitelijk deel uit van de Brunssummerheide. Afgraven van de mijnsteenberg betekent dat de negatieve effecten zich niet alleen zullen beperken tot de berg zelf, maar zich zullen uitstrekken over een deel van de Brunssummerheide. Dan hebben we het over verstoring door geluid en mogelijk over effecten op de waterhuishouding. Dit laatste moet nog blijken uit nader onderzoek.

Maar ook de mijnsteenberg zelf herbergt belangrijke natuurwaarden. Gedurende de laatste 30 jaar heeft zich een waardevolle flora en fauna op de berg ontwikkeld. Het gaat volgens het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit om diverse soortgroepen: planten, vogels, reptielen, amfibieën en insecten. Het bos op de mijnsteenberg is in het provinciaal beleid aangewezen als bestaand bos- en/of natuurgebied en maakt onderdeel uit van de EHS en PES. Dit betekent een zware planologische bescherming; ingrepen als de nu voorgestane zijn niet toegestaan, tenzij mocht blijken dat er zwaarwegende maatschappelijke belangen mee gemoeid zijn en er geen alternatieven zijn. Bij het zwaarwegend maatschappelijk belang kunnen vraagtekens gezet worden. Volgens de provincie wordt in de behoefte aan zilverzand tot het jaar 2015 voorzien door o.a. de bestaande Sigrano-vergunning.

Concluderend is de Milieufederatie Limburg van mening dat de mijnsteenberg uit cultuurhistorisch oogpunt beschermd dient te worden door het toekennen van de monumentenstatus. Daarnaast vindt de Milieufederatie dat de berg niet afgegraven moet worden, uit redenen van behoud van een aantrekkelijk woon- en leefklimaat van de omliggende wijken en uit oogpunt van behoud van natuur- en landschapswaarden op de berg zelf en de aangrenzende Brunssummerheide. Het streven van de provincie Limburg en de gemeenten is erop gericht om van Parkstad Limburg een echte kwaliteitsregio te maken. Naar onze mening vormt behoud en uitbreiding van stedelijk groen en bos hierbij een essentiëel onderdeel.

Bedankt voor uw aandacht.

Milieufederatie Limburg
Bart Cobben
December 2003