Waarom de NMF Limburg zich verzet tegen nieuwe megaloodsen in Limburg

18 augustus 2022

Waarom de NMF Limburg zich verzet tegen nieuwe megaloodsen in Limburg

Hoewel zowel de provincie Limburg als het College van Rijksadviseurs aangeven dat de verdozing van ons landschap moet stoppen worden er nog altijd plannen gemaakt voor nieuwe megaloodsen in Limburg. Een recent voorbeeld is het voornemen van de gemeente Echt-Susteren om samen met projectontwikkelaar Intospace het bedrijventerrein De Loop-West in Echt met 17 hectare uit te breiden. De initiatiefnemer geeft aan dat de nieuwe gebouwen mooi worden ingepast in het landschap en worden ‘omringd met groen’. Maar de realiteit is dat bestaande natuur verloren gaat en een fraai groen uitloopgebied wordt ingeruild voor constructies van staal en beton. Aan de hand van de casus in de gemeente Echt-Susteren beargumenteren we hieronder waarom er in heel Limburg een bouwstop moet gelden voor nieuwe distributiecentra.

Stop de verdozing van het landschap

Uit cijfers blijkt dat het aantal logistieke hallen en de omvang ervan de afgelopen jaren sterk zijn gegroeid. Volgens het CBS is in de afgelopen 20 jaar de oppervlakte bedrijfsterrein in de meeste gemeenten toegenomen. De provincie Limburg staat op nummer 5 als je kijkt naar de provincies met de grootste aantallen hectare bedrijventerrein (1= Zuid-Holland, 2= Noord-Brabant, 3= Gelderland, 4= Noord-Holland).

Daarnaast geven zowel de provincie Limburg als het College van Rijksadviseurs aan dat de verdozing van ons landschap gestopt moet worden. Op 1 oktober vorig jaar heeft Provinciale Staten ingestemd met het amendement ‘Grenzen aan verdozing’. Hiermee wordt de Omgevingsvisie aangevuld met bepalingen over het stellen van inrichtingseisen aan logistieke bedrijventerreinen en voorwaarden aan gebouwen. Daarbij kan gedacht worden aan circulair bouwen, het combineren van functies en landschappelijke inpassing. Ook wordt de herontwikkeling van bestaande bedrijventerreinen verkozen boven uitbreiding ervan. In de gemeente Echt-Susteren is er echter sprake van uitbreiding.

Het College van Rijksadviseurs heeft in 2019 een rapport uitgebracht met de titel ‘(X)XL-verdozing. Minder, compacter, geconcentreerder, multifunctioneler’. Hierin geven de rijksadviseurs aan dat het aantal logistieke hallen en de grootte van de ‘dozen’ de afgelopen jaren explosief zijn gegroeid. En dat distributiecentra natuur- en recreatiegebieden verdringen en leiden tot files op de weg.

Woningen nodig in plaats van megaloodsen

Voor beleggers in logistiek vastgoed is het bouwen van megaloodsen een goed verdienmodel, ongeacht of de loodsen worden gebruikt of niet. Hun vermogen groeit namelijk beter in stenen dan op de bank. Steeds meer van ons landschap verdwijnt zo onder een grote doos. De gemeente Echt-Susteren heeft aangegeven dat de OZB-inkomsten van de loodsen van Intospace nodig zijn om een dreigend gat in de gemeentelijke begroting van 2026 op te vangen. Er is in Limburg echter geen plek meer op het elektriciteitsnet voor nieuwe bedrijven. Het is dus maar zeer de vraag of deze megaloods ook de gebruikers krijgt, waar het gros van de OZB-inkomsten vandaan moet komen.

We hebben te maken met een woningcrisis. De schaarse ruimte in Nederland, bouwmaterialen en het geringe aantal beschikbare bouwvakkers zouden vooral ingezet moeten worden om woningen te bouwen (en geen loodsen). Bovendien leveren woningen de gemeentekas zeker OZB-inkomsten op.

De gemeente spreekt van een ‘economische impuls’ en ‘meer werkgelegenheid van ongeveer 500 tot 600 fulltime arbeidsplekken’ Maar Limburg telt al ruim een jaar meer vacatures dan werkelozen. Gevestigde bedrijven, zoals Action hebben de grootste moeite om personeel te werven en te behouden. Bedrijven kunnen in deze regio al lang geen personeel meer vinden en werven personeel in het buitenland. In de logistiek werken voornamelijk arbeidsmigranten. Met de behoefte aan nog eens 500-600 fte’s vormt Intospace een directe bedreiging voor het behoud van personeel en voortbestaan van de bestaande bedrijven. Daarnaast is het natuurlijk ook de vraag waar al die arbeidsmigranten dan zouden moeten wonen.

Alleen uitbreiding van bestaande bedrijven in Structuurvisie Echt-Susteren toegestaan

In de Structuurvisie van de gemeente Echt-Susteren staat dat ‘er (onder voorwaarden) mogelijkheden zijn voor uitbreiding van bestaande bedrijven in het gebied tussen de A2 en het Julianakanaal aansluitend op de bestaande bedrijvigheid tot aan de Slagmolen’. Er is dus alleen uitbreiding voorzien van bestaande bedrijven wat het bedrijf Intospace niet is.

Groen uitloopgebied voor inwoners Echt en Berkelaar gaat verloren

Het plangebied heeft een belangrijke recreatieve functie als uitloopgebied voor de inwoners van Echt en Berkelaar. Zie onderstaande figuur.

De uitbreiding wordt volgens de initiatiefnemer ‘omringd met groen’, men ‘houdt rekening met diverse diersoorten’ en er wordt ‘zoveel mogelijk energieneutraal gebouwd’’ Alsof het gaat om natuurontwikkeling en verduurzaming en niet om het bouwen van enorm hoge gebouwen van beton en staal. Er is nu al veel groen, er staan mooie volwassen bomen in het bosje aan de weg Slagmolen en in de lanenstructuur langs de Oude Lakerweg. Als de plannen doorgaan wordt dat groen vernietigd: de bomen in het bosje – waar nu een reigerkolonie en een buizerd broeden – worden gekapt, evenals de laanbomen langs de Oude Lakerweg. Vleermuizen gebruiken mogelijk de lanenstructuur langs de Oude Lakerweg als vliegroute: het onderzoek hiernaar moet nog worden afgerond. Ook het onderzoek naar het voorkomen van een aantal bijzondere vlindersoorten en vogels als boerenzwaluw en grote gele kwikstaart is nog niet klaar.

Er worden wel bomen (en heesters) geplant, maar het duurt vele jaren voordat deze ‘sprieten’ dezelfde hoogte en omvang hebben als de bestaande volwassen bomen en voordat ze bijvoorbeeld eenzelfde hoeveelheid CO2 afvangen, water vasthouden en voor koelte zorgen. Bovendien kunnen die gebouwen en verhardingen niet zoveel water vasthouden als de bestaande aarde, bomen en groen dat nu doen.

In het bestemmingsplan staat daarnaast dat het open landschap in het plangebied wordt gewaarborgd en dat de verdichte randen worden aangezet en versterkt. Maar het open landschap gaat juist verloren omdat het hele gebied wordt volgebouwd. Er komt een netto bebouwing bij van zo’n 11 (!) ha wat de totale bebouwing van de Loop brengt op ca 16 ha. Zie onderstaand inrichtingsplan uit het bestemmingsplan.

In de plannen worden allerlei mooie groene plaatjes geschetst, maar in het rapport voor de landschappelijke inpassing staat m.b.t. de loodsen alleen dat er wilde wingerd als gevelbegroeiing zal worden aangebracht en dat er nestkasten kunnen worden aangebracht. Er wordt gezegd dat er veel aandacht zal zijn voor verbetering van de biodiversiteit, maar er is geen garantie dat er natuurinclusief gebouwd gaat worden. De initiatiefnemers hadden bijvoorbeeld gebruik kunnen maken van de Checklist natuurinclusief bouwen die op de site van de RVO staat. Dit is een checklist met 40 punten die bij het bouwproces gebruikt kan worden en die een bijdrage geeft aan een groene en klimaatbestendige omgeving. Ontwikkelaars moeten ten minste 20 van deze maatregelen toepassen in het ontwerp om natuurinclusief te bouwen.

Toename van stikstofuitstoot

De plannen zouden weinig gevolgen voor het verkeer hebben, maar dat betwijfelen wij ten zeerste. Er komen 80 laaddoks voor vrachtwagens. Voor het laden en lossen staat een vrachtwagen gemiddeld één uur in een laaddok. Dan rijden er dus elk uur zo’n 80 vrachtwagens over de rotondes west en oost van de A2, wat hier tot gevaarlijke verkeerssituaties gaat leiden. Dat is elke minuut namelijk meer dan één vrachtwagen. In de uitgevoerde Aerius berekening is Natura 2000-gebied Grensmaas niet meegenomen omdat er geen stikstofgevoelige habitats zijn. Maar volgens de opgelegde stikstofreductie van het Rijk, moet er o.a. rond de Grensmaas 70% stikstof gereduceerd worden. Daarnaast zou er door het stoppen van het bemesten van de landbouwpercelen in het gebied geen verhoogde stikstofuitstoot zijn op onder meer het stikstofgevoelige Roerdal. De juridische onderbouwing van extern salderen is echter onvoldoende (zie ECLI:NL:RVS:2021:2627). Daarnaast wordt de aanleg- en bouwfase niet meegerekend, maar het is maar de vraag of deze partiële vrijstelling volgens de Habitatrichtlijn überhaupt wel is toegestaan. Zie bv de berichten daarover op Omgevingsweb.nl.

Conclusie

Voor nieuwe megaloodsen is geen ruimte meer in de provincie Limburg. De geschetste economische voordelen, zoals meer werkgelegenheid en OZB-inkomsten, zijn allerminst zeker en dragen niet bij aan het oplossen van urgente maatschappelijke problemen zoals de woning- en stikstofcrisis. Wel staat vast dat een nieuwe megaloods zoals gepland in de gemeente Echt-Susteren ten koste gaat van bestaande natuur en een aantasting betekent van het landschap en de beleving ervan. Verder biedt zogenaamde landschappelijke inpassing geen enkele garantie op natuurinclusief bouwen.