Heb je vragen over soorten- en habitatbescherming, de terugkeer van de wolf in onze provincie of wil je een voedselbos starten? Via het Infopunt Natuur helpen we je graag op weg met compacte informatie over deze en andere natuurgerelateerde onderwerpen.
Dieren en planten worden door de wet als waardevol gezien en mensen moeten daar zorgvuldig mee omgaan. Deze soortenbescherming vindt plaats via de Wet natuurbescherming, die uit drie beschermingsregimes bestaat: de Vogelrichtlijn, Habitatrichtlijn en ‘andere soorten’.
| Beschermingsregime | Het is verboden om: |
| Vogelrichtlijn |
|
| Habitatrichtlijn |
|
| Andere soorten |
|
Bron: NMU
Wanneer werkzaamheden (festival, zonneweiden, woningbouw etc.) negatieve effectieve effecten hebben op de beschermde dieren of planten die aanwezig zijn in een gebied, heeft u een ontheffing nodig om die activiteiten te kunnen uitvoeren. Dit geldt alleen voor bedrijven en particulieren.
Ontheffingen worden alleen verleend als ze voldoen aan een aantal voorwaarden. Als eerste kijkt de provincie Limburg of u de effecten niet kunt voorkomen door een andere oplossing of door uw activiteit aan te passen. Is dat niet zo, dan kijkt men of het initiatief voldoet in het kader van een wettelijk belang, bijvoorbeeld openbare veiligheid, volksgezondheid of ruimtelijke ontwikkeling. Ontheffing voor de bescherming van soorten uit de Vogel- en Habitatrichtlijn is minder mogelijk dan die voor andere soorten. Als het initiatief voldoet aan een wettelijk belang, dan moet ook worden aangetoond dat het initiatief met de bijbehorende verzachtende maatregelen geen negatief effect heeft op de ‘gunstige staat van instandhouding’ van de desbetreffende soort.
Kortom, het stappenplan voor een verlenen van een ontheffing is als volgt:
Stap 1: Is er een andere bevredigende oplossing?
Stap 2: Is er een wettelijk belang bijvoorbeeld openbare veiligheid?
Stap 3: Heeft de ontheffing negatieve gevolgen voor het voortbestaan van de populatie?
Via de Wet natuurbescherming wordt de gebiedsbescherming van Natura 2000-gebieden geregeld. Natura 2000 richt zich op het behoud en de ontwikkeling van natuurgebieden in heel Europa. Verder vormt ook het Natuurnetwerk Nederland een belangrijk beschermingskader voor de Limburgse natuur.
De Wet natuurbescherming heeft als doel de bescherming van gebieden en wateren met bijzondere natuur- en landschapswaarden. Voor alle Natura 2000-gebieden moet een beheerplan worden opgesteld waarin de natuurdoelen voor dat specifieke gebied worden vastgesteld, evenals de maatregelen die nodig zijn om die doelen te bereiken.
Binnen de Wet natuurbescherming geldt een vergunningstelsel voor schadelijke activiteiten. Dit betekent onder andere dat bij de planning van ruimtelijke projecten moet worden onderzocht of de ontwikkeling geen negatieve effecten zal hebben op een Natura-2000 gebied.
De begrenzing van de Limburgse Natura 2000-gebieden zijn te vinden op deze website.
Het Natuurnetwerk Limburg wordt door de Omgevingsverordening (POVI) beschermd tegen ontwikkelingen die de wezenlijke kenmerken en waarden van het gebied aantasten (Artikel 8.2 POVI). Gemeenten mogen op grond van deze verordening dus in principe geen bestemmingsplannen vaststellen die het NNN schaden. Dat wil niet zeggen dat er nooit iets anders kan binnen het Natuurnetwerk Limburg dan natuurontwikkeling. Er zijn uitzonderingen mogelijk en die staan in de artikelen 8.3 tot en met 8.7 in de POVI. Via deze interactieve website kunt u zien waar in uw omgeving een NNN-gebied ligt.
Wil je een voedselbos realiseren of ben je de mogelijkheden aan het verkennen? We helpen je graag op weg.
De aandacht voor voedselbossen is de afgelopen jaren sterk toegenomen omdat zij een belangrijke bijdrage leveren aan het aanpakken van het klimaatprobleem. Deze bossen slaan CO2 op in het hout en de bodem, helpen water vast te houden, en is hiermee het perfecte voorbeeld voor natuur-inclusieve landbouw.
Vanuit de Stichting Voedselbosbouw Nederland zijn er een aantal randvoorwaarden opgesteld om een voedselbos te kunnen ontwikkelingen. De randvoorwaarden kunt u op deze website vinden.
Een goed ontworpen voedselbos, met een rijke diversiteit aan vegetatielagen, verschillende soorten en een gezonde bosbodem resulteert in een overvloed aan biodiversiteit. Dankzij de goede bodemgesteldheid en de verscheidenheid aan soorten en vegetatielagen kan een voedselbos zich goed wapenen tegen ziekten, plagen, extreme weeromstandigheden zoals droogte, kou hitte, en hevige neerslag ten opzichte van ‘normale’ landbouwgrond. Voedselbossen vertragen klimaatverandering ook omdat ze aanzienlijke hoeveelheden CO2 opnemen in zowel de bodem als via wortels, stammen, takken en bladeren.
Naast voedselproductie dragen voedselbossen ook bij aan waterretentie, het bieden van verkoeling tijdens de hete zomers, het opvangen van fijnstof en het verrijken van de bodem. Daarnaast kunnen voedselbossen diverse inkomstenbronnen generen, zoals educatie en recreatie. Ze verbinden mens en natuur. Voor een overzicht van de mogelijke kosten en baten van een voedselbos, klik hier.
Het is belangrijk om eerst te kijken naar het bestemmingsplan van jouw locatie, dat je bij de gemeente kunt vinden, via ruimtelijkeplannen.nl. Je kunt bijvoorbeeld land aankopen met de bestemming ‘agrarisch’ of ‘natuur’. Bij de aankoop van land met de bestemming natuur gelden er verschillende regels voor natuurdoeltypen. Deze regels zijn best streng, dus informeer bij de handhavende instantie wat de mogelijkheden zijn. Als je een bestaand bos koopt dat je wilt omvormen tot een voedselbos, moet je rekening houden met de herbeplantingsplicht en de natuurbeschermingswet.
Het gebruik van landbouwgrond voor een voedselbos is gemakkelijker, maar kan duurder zijn omdat landbouwgrond over het algemeen duurder is dan natuurgrond. Op landbouwgrond gelden minder strenge selectieregels voor gewassen en hun herkomst (de meeste landbouwgewassen in ons land zijn namelijk niet-inheems). Daarnaast zijn er vaak veel voordelen te behalen bij het gebruik van voedselbosbouw op landbouwgrond omdat voedselbossen de bodem en biodiversiteit verbeteren. De mogelijkheden die er zijn voor landbouwgrond zijn bij elkaar gezet in deze factsheet. Bomen planten op landbouwgrond kan tot risico hebben dat de landbouwgrond bosgrond wordt, wat helaas nog een afwaardering betekent van de gronden (bij verkoop). De Provincie Limburg geeft hier informatie over de mogelijkheden tot een ontheffing van de herplantplicht voor voedselbossen op landbouwgrond.
Subsidies op een rijtje:
Hoewel de wolf zich nog niet heeft gevestigd in Limburg, zijn er wel al regelmatig waarnemingen van wolvenactiviteit in het grensgebied tussen Noord-Brabant en Limburg. Ook zijn er verschillende wolventerritoria net over de grens met Duitsland en België, dus het lijkt een kwestie van tijd voordat het dier in onze provincie een roedel vormt.
Volgens het verdrag van Bern, evenals Bijlage II en IV van de Habitatrichtlijn is de wolf een streng beschermde diersoort. In de Wet natuurbescherming is er een beschermingsregime vastgesteld voor de wolf. Volgens dit regime mag je a) wilde wolven niet opzettelijk in hun natuurlijke verspreidingsgebied doden, vangen of verstoren b) de voortplantings-of rustplaatsen van deze dieren beschadigen of vernietigen c) dode of levende wolven als huisdier houden, afkomstig uit het wild.
De wolf heeft als toppredator grote invloed op de natuurlijke processen in een gebied omdat hij bovenaan in de voedselperiode staat. Door de komst van wolven, passen grazende dieren hun gedrag aan waardoor op die plekken bos de kans krijgt om te verjongen. Met de terugkeer van de wolf hebben veel dieren weer een natuurlijke vijand waardoor op een natuurlijke manier de populaties reeën, edelherten, vossen en zwijnen gezond blijft want de wolf jaagt vaak op verzwakte of jonge dieren. Het karkas wat de wolf achterlaat is voedsel voor aaseters (raven, rode wouwen, zeearenden, aaskevers). De wolf zorgt voor een rijkere biodiversiteit waarin elke soort zijn rol heeft.
De preventieve maatregelen omvatten onder andere:
Schade aan bedrijfsmatig gehouden landbouwhuisdieren en hobbymatig gehouden hoefdieren (zoals schapen, geiten, paarden/pony’s, runderen en varkens) kan worden getaxeerd en komt in aanmerking voor een vergoeding. Dit geldt ook voor bedrijfsmatig gehouden kuddebeschermingshonden die gewond raken of gedood worden door een wolf. BIJ12 beoordeelt volgens de provinciale beleidsregels of een vergoeding wordt toegekend. Bekijk hier de richtlijn taxatie wolvenschade aan landbouwhuisdieren van BIJ12.
De laatste jaren komen er veel meldingen binnen over steenmarters. Veel mensen hebben last van steenmarters in hun auto of hun huis.
Doordat steenmarters niet alleen in de vrije natuur, maar ook in dorpen en steden voorkomen, leven steenmarters en mensen soms dicht bij elkaar in de buurt. Helaas veroorzaken ze daarbij vaak overlast. Omdat de steenmarter een beschermde diersoort is, mag het dier niet gedood, gevangen of verjaagd worden.
Wanneer u op zoek bent naar iemand die u kunt helpen bij steenmarteroverlast in huis benader dan eerst uw gemeente. Gemeenten zijn sinds 2002 verantwoordelijk voor het afhandelen van meldingen van overlast. Zij hebben hiervoor een meldpunt en kunnen helpen bij het zoeken naar deskundigen om samen met u naar een oplossing te zoeken. Kosten die u als particulier maakt bij overlast van steenmarters in uw huis worden niet vergoed. Landbouwers en tuinders kunnen bij bedrijfsmatige schade deze kosten wel vergoed krijgen via BIJ12-Faunazaken.
Ruimtelijke ordening, natuur en landschap
Bereikbaar: Ma t/m do
Ruimtelijke ordening, natuur en landschap
Bereikbaar: Ma t/m do